Metoda ta opiera się na założeniu, że dzieci są w stanie same nauczyć się pisać.
Badania nie pozostawiają wątpliwości, że metoda ta jest wyraźnie gorsza od klasycznego wariantu nauczania z elementarzem. Z tego powodu coraz więcej landów pociąga za ripostę i zakazuje szkołom podstawowym stosowania tej koncepcji.
Największą różnicą jest to, że dzieciom pozwala się na pisanie błędnych słów, aby szybciej nauczyły się pisać.
Czytanie przez pisanie to jedna z wielu metod mających na celu stopniowe wprowadzanie ortografii u dzieci.
O ile jeszcze kilka lat temu model ten był chwalony jako innowacyjny, to obecnie spotyka się z coraz większą krytyką i w wielu miejscach jest zakazany.
W naszym artykule wyjaśniamy, co kryje się za koncepcją Jürgena Reichena dotyczącą czytania przez pisanie, jakie są alternatywne metody nauki w szkole podstawowej i w jakim stopniu mają one zalety lub wady.
[button]Ćwiczenia w domu ułatwiające naukę pisania[/button]
Spis treści
1. czytanie przez pisanie – metoda bez kontroli
To, jak należy uczyć dzieci w Niemczech, jest dużym wyzwaniem dla nauczycieli. Nie każdy uczeń uczy się w ten sam sposób, przez co niektóre metody okazują się dobrym pomysłem dla jednego ucznia, a inny ledwo sobie z nimi radzi.
W przeciwieństwie do klasycznego nauczania z elementarzem, w koncepcji Jürgena Reichena dzieci pracują z tablicą fonetyczną.
Stanowi ona trzon metody i ma pomóc dzieciom szybciej nauczyć się pisać, a dopiero w drugim etapie zwrócić uwagę na wzięcie sobie do serca poprawnej pisowni.
Czytanie przez pisanie polega na tym, że dzieci zapisują słowa tak, jak je słyszą. Można więc to również nazwać pisaniem ze słuchu.
Jeśli dostępna jest odpowiednia tabela liter, dzieci mogą zapisywać swoje pierwsze słowa bez wcześniejszego poznania wszystkich liter.
Zamiast tego dzieci mogą podczas lekcji położyć obok siebie tablicę fonetyczną i korzystając z pasujących do niej dźwięków zastanawiać się nad pisownią danego słowa.
Dużym problemem w tego rodzaju nauce, jak widzi to większość rodziców i wielu krytyków, jest brak korekty błędnie napisanych słów.
Na przykład, jeśli dziecko napisze zdanie „Kochana mamo, lubię Petera fil mer bardziej niż Bena.”, większość ludzi ma opory, by po prostu to zaakceptować.
Zwolennicy alternatywnej metody nauki traktują to jednak spokojnie i jedynie jako pośredni krok na drodze do doskonałej ortografii.
Nawet jeśli metoda nauki czytania przez pisanie nie ma samych minusów, to zasadnicze pytanie brzmi: jak dzieci mają się czegoś nauczyć, jeśli nie są poprawiane. Zamiast tego błędnie napisane słowo poprzez częste powtarzanie coraz bardziej zapada w pamięć i zakotwicza się w pamięci długotrwałej.
2. dzieci jako twórcy własnych umiejętności pisania
W czytaniu przez pisanie dzieci powinny z zasady nabywać własne umiejętności pisania. Wszystkie materiały i ćwiczenia mają na celu nauczenie dzieci samodzielności.
Pozytywnym aspektem tej koncepcji jest to, że dzieci mogą uczyć się bardzo indywidualnie, zgodnie z ich postępami w nauce.
Natomiast ćwiczenia, które wykonuje cała klasa, tylko w ograniczonym stopniu pomagają zarówno silniejszym, jak i słabszym uczniom. Powtarzanie nie szkodzi, ale może prowadzić do znudzenia. Jednocześnie silni uczniowie nie wykorzystują swoich rzeczywistych możliwości.
Podobnie słabsi uczniowie mają trudności z nadążaniem za lekcjami, które są odpowiednie dla większości uczniów.
Szczególne problemy mają dzieci, które mają ograniczoną zdolność czytania i ortografii. Dyslektycy, a także po prostu uczniowie słabsi, cierpią szczególnie, gdy przyzwyczają się do nieprawidłowej pisowni.
Rzekoma zaleta, jaką jest możliwość szybszego pisania całych wyrazów lub nawet zdań, okazuje się wadą najpóźniej w momencie ponownego uczenia się.
3. doświadczenia z metodą czytania przez pisanie
Po stopniowym wprowadzeniu tego pojęcia w niektórych krajach związkowych, obecnie jest ono prawie nie używane. Podczas gdy wschodnie landy niemieckie, jak również Bawaria były generalnie przeciwne tej metodzie, wiele szkół w mniejszym lub większym stopniu wprowadziło tę koncepcję.
Dotychczasowe badania doprowadziły do tego, że coraz więcej krajów związkowych stopniowo dystansuje się od tej koncepcji.
W Hamburgu, Szlezwiku-Holsztynie, Badenii-Wirtembergii, Brandenburgii, Berlinie i NRW metoda została zakazana najpóźniej od roku szkolnego 2019/2020.
Szczególną pobudkę i ogromną krytykę wywołało zakrojone na szeroką skalę badanie przeprowadzone przez Uniwersytet w Bonn w 2018 roku, z którego wynikało,że dzieci uczone według koncepcji czytania przez pisanie miały nakoniec szkoły podstawowej o 55% wyższy wskaźnik błędów niż uczniowie, którzy uczyli się za pomocą elementarza.
Nie należy ukrywać, że druga alternatywa dla elementarza, czyli warsztaty ortograficzne, wypadały jeszcze gorzej. Tutaj zwiększony poziom błędów wynosił niewiarygodne 105%.
Niemiecki Związek Nauczycieli również forsował ogólnokrajową likwidację kontrowersyjnej metody. Jednocześnie związek wezwał do krytycznego przeglądu stosowanych materiałów dydaktycznych.
4. nauka czytania i pisania – są też inne sposoby
Nie ma tylko jednej metody, która umożliwia dzieciom naukę czytania i pisania. Ważne jest jednak, aby wszyscy uczniowie mogli być wspierani zgodnie ze swoimi możliwościami i nie byli poszkodowani.
Zasadniczo, oprócz koncepcji czytania przez pisanie, utrwaliły się dwie metody warsztatów ortograficznych i pracy z elementarzem.
Głównym celem warsztatu ortograficznego jest stopniowe umożliwienie dzieciom lepszego zrozumienia języka. W szkole podstawowej uczniowie uczą się etapami.
O ile najpierw uczy się rozumienia poszczególnych dźwięków, to potem następuje ich zapisywanie.
Odbywa się to najpierw za pomocą pojedynczych słów, a później za pomocą prostych, a nieco później złożonych struktur zdaniowych.
W ten sposóbdzieci nie uczą się różnych rzeczy naraz, a jedynie krok po kroku pogłębiają swoje rozumienie języka.
Problematyczne jest jednak w tym momencie to, że poszczególnym komponentom językowym poświęca się uwagę dopiero za późno.
Z kolei w metodzie elementarnej dzieci najpierw mają za zadanie nauczyć się liter. Każda pojedyncza litera musi zostać przeanalizowana i przypisana do konkretnego dźwięku.
Od tej koncepcji dzieci zaczynają również naukę prostych słów.
Od początku jednak kładzie się nacisk na poprawną pisownię, a odchylenia są natychmiast korygowane. Mimo, że metoda klasyczna jest dość stara, to została raz po raz uzupełniona o nowe ćwiczenia, dzięki czemu nauka pisania jest dla dzieci łatwiejsza.
Przegląd trzech różnych koncepcji można zobaczyć w tym krótkim filmie na YouTube:
https://www.youtube.com/watch?v=tfYtE9UdXtQ
4. ćwiczenia w domu ułatwiające naukę pisania
- Eichelberger, Laura (Author)
