Każde dziecko potrzebuje innej ilości czasu, aby nauczyć się mówić. Jeśli dziecko nie mówi w trzecim roku życia lub wykazuje inne nieprawidłowości, należy je dokładniej obserwować.
Do najważniejszych przyczyn psychologicznych i fizjologicznych należą zaburzenia rozwoju mowy, autyzm, mutyzm i głuchota.
Leczenie zawsze zależy od przyczyny. W zależności od przyczyny konieczna może być wizyta u logopedy lub terapeuty językowego. Można również zapewnić dziecku ukierunkowane wsparcie.
[button]Kup książki do nauki mówienia[/button]
Jak bardzo rodzice czekają na pierwsze słowo swojego potomka. Czasem muszą uzbroić się w cierpliwość, bo to zupełnie normalne, że chłopcy i dziewczynki nie spieszą się aż do dobrze pierwszej połowy drugiego roku życia.
Jeśli dziecko w ogóle nie chce mówić, należy je bacznie obserwować, aby wcześnie rozpoznać zaburzenia rozwoju mowy. Oprócz przyczyn psychologicznych, takich jak lęk przed mówieniem w przypadku jąkania, mogą istnieć również przyczyny fizjologiczne. Dzięki właściwej diagnozie można szukać potrzebnej pomocy terapeutycznej. Poniżej przedstawiamy najczęstsze przyczyny i objawy zaburzeń.
Spis treści
1. rozwój językowy małych dzieci zaczyna się od urodzenia
Rozwój języka u małych dzieci nie zaczyna się w momencie wypowiedzenia pierwszych słów. Rozpoczyna się już wraz z narodzinami i pierwszą wymianą spojrzeń z opiekunami. Na długo przed tym, zanim dziecko zacznie się porozumiewać za pomocą słów, świadomie postrzega swoje otoczenie i uczy się porozumiewać.
Już od kilku dni życia dziecko śledzi Cię wzrokiem, obserwuje Twoje gesty i mimikę. Stopniowo naśladuje Twoje zachowanie, aż oczaruje Cię swoim pierwszym uśmiechem. W pierwszych sześciu miesiącach życia, w tak zwanej fazie pierwszego gaworzenia, dziecko uczy się wydawać dźwięki, używając różnych tonów dla różnych potrzeb i stanów umysłu.
W drugiej połowie pierwszego roku życia dziecko gaworzy samo do siebie i już podwaja sylaby takie jak „da-da” lub „ba-ba”. W tej drugiej fazie gaworzenia dziecko rozumie już wiele słów, nawet jeśli nie potrafi ich wypowiedzieć. Jeśli powiesz dziecku, że zaraz będzie jadło kaszkę, zazwyczaj wie ono dość dobrze, jak ma się zachować i wyraża się odpowiednio.
Dzieci zwykle wypowiadają pierwsze słowa w pierwszym roku życia. Nie ma znaczenia, czy zaczynają mówić zaraz po pierwszych urodzinach, krótko przed czy dopiero w wieku 18 miesięcy. Ważne jest to, że próbują wyrażać się za pomocą języka, wskazując na psa i mówiąc „woof-woof”, witając się klasycznym „mama” lub „tata” lub chcąc mieć kolorową „piłkę”.
Tak wiele faz rozwoju językowego poprzedza właściwe mówienie. Jeśli Twoje dziecko nie mówi, prawdopodobnie już w pierwszych miesiącach życia możesz rozpoznać rzucające się w oczy cechy lub różnice w stosunku do innych dzieci.
2. pierwsze objawy: Kiedy szukać pomocy medycznej
Z pewnością uważnie śledzisz rozwój swojego dziecka i cieszysz się z każdego jego kroku. Często jednak porównywanie własnego dziecka z innymi w tym samym wieku wcale nie pomaga, ponieważ każde dziecko potrzebuje swojego indywidualnego czasu na zdobycie nowych umiejętności.
Jeśli Twoje dziecko nie mówi, są jednak pierwsze oznaki, że powinieneś porozmawiać z pediatrą.
2.1 Pierwszy rok życia
W pierwszych miesiącach życia dziecko nie rozwija własnego języka mówionego, w którym bulgocze, woła, kiedy jest szczęśliwe lub próbuje różnych dźwięków.
Nie gaworzy i nawet w wieku 9 miesięcy lub więcej nie próbuje się porozumieć za pomocą pierwszych podwójnych dźwięków, takich jak „ga-ga” lub „da-da”.
Wskazówka: W przypadku pytań o poziom rozwoju językowego najlepiej skorzystać z regularnych badań wczesnego wykrywania.
2.2 Drugi rok życia
Twoje dziecko nie lubi wierszyków przedszkolnych, zabaw w palce dłoni czy czytania na głos. Albo nie sprawia mu to przyjemności i szuka innego zajęcia, albo nie rozumie sensu sekwencji zabaw.
Twój maluch może również nie wykazywać zainteresowania komunikacją z Tobą, wskazując na przedmioty, które chce mieć lub pokazać.
Jeśli Twoje dziecko w ogóle nie mówi, nie potrafi wypowiadać słów w drugim roku życia lub w większości przypadków nie potrafi ich poprawnie wymówić, powinno zostać zbadane.
2.3 Trzeci i czwarty rok życia
Późno mówiący
Late talkers lub „late bloomers” to dzieci, które są językowymi późnymi rozkwitaczami. W wieku 24 miesięcy potrafią wypowiedzieć tylko kilka słów i zazwyczaj żadnych zdań. Ich rozwój językowy dosłownie eksploduje w trzecim roku życia. W wieku 4 lat zazwyczaj nadrabiają wszystkie swoje braki.
W wieku 2 lat, najpóźniej w wieku 3 lat, dzieci czerpią wielką przyjemność z opowieści, które są im czytane lub które mogą śledzić w formie audiobooków. Lubią też wspólne śpiewanie. Jeśli dziecko nie wykazuje zainteresowania tym, a jednocześnie mówi mało lub wcale, może to świadczyć o zaburzeniach słuchu, np.
W tym wieku dziecko powinno dysponować aktywnym słownictwem składającym się z około 450 słów. Jeżeli dziecko używa aktywnie tylko kilku słów do komunikacji z Państwem, potrzebuje pomocy.
3. Zaburzenia mowy mogą mieć różne przyczyny
Istnieją różne powody, dla których dziecko nie mówi. W zależności od przyczyny, zaburzone są również inne sfery życia lub zdolności, tak że przy kompleksowej obserwacji zwykle można dobrze określić przyczynę.
3.1 Dziecko z problemami słuchowymi ma trudności ze śledzeniem rozmów.
Jeśli Twoje dziecko jest pogodne i pełne życia, a mimo to nie mówi, być może ma problemy ze słuchem. Być może chciałoby słuchać bajek i ćwiczyć liczenie rymów, ale po prostu nie słyszy nic lub bardzo mało.
Jeśli dziecko ma wadę słuchu lub choroby ucha, słyszy tylko słabo, przez co nie uczy się dobrze mówić. Ma niewyraźną wymowę i trudności z nadążaniem za rozmową. Czasami możesz mieć wrażenie, że dziecko Cię nie słucha – być może naprawdę nie słyszy Twoich próśb lub wskazówek.
Może to być również wada wrodzona, taka jak głuchota lub mutacja. Wady genetyczne mogą być przyczyną tego, że dziecko nie jest w stanie świadomie kontrolować swoich narządów mowy i tym samym nie może mówić.
Uszkodzenie narządów mowy, np. brak strun głosowych lub krtani, również może być przyczyną niemożności mówienia u dziecka. Przy braku narządu słuchu i towarzyszącej mu głuchocie bardzo trudno jest nauczyć się języka mówionego.
3.2 Zaburzenia rozwoju językowego mają różne przyczyny
Głuchota jest jedną z przyczyn w obszarze zaburzeń rozwoju języka. Istnieją inne przyczyny, które są wrodzone lub nabyte w pierwszych miesiącach życia.
| Przyczyna | Charakterystyka |
|---|---|
| Przyczyny genetyczne lub neurologiczne | Muteness jest wrodzonym zaburzeniem w mózgu. Inne nieprawidłowości neurologiczne lub urazy mózgu, takie jak afazja, mogą być również przyczynowe. |
| Sztuczne oddychanie u niemowląt | Jeśli Twoje dziecko musiało być sztucznie wentylowane zaraz po urodzeniu lub w pierwszych tygodniach życia, rozwój mowy może być opóźniony. |
| Brak wczesnej interwencji | Aby nauczyć się języka, dziecko potrzebuje komunikatywnego środowiska i bodźców. Jeśli rodzice nie rozmawiają ze swoimi dziećmi, nie czytają im na głos lub nie wspierają dziecka w inny sposób, może dojść do zaburzeń rozwoju języka. |
| Szkody psychologiczne | Jeśli dzieci doznały traumy lub innych szkód psychologicznych we wczesnym okresie życia, może to zakłócić rozwój języka; w takich przypadkach niektóre dzieci w ogóle nie mówią. |
3.3 Autyzm i mutyzm utrudniają dzieciom kontakt z otoczeniem.
Jeśli Twoje dziecko ma autyzm lub mutyzm, zaburzenia językowe są częścią tego stanu. Dlatego przy leczeniu zaburzeń językowych należy zawsze brać pod uwagę cały obraz sytuacji.
Dzieci autystyczne cierpią na tzw. zaburzenia ze spektrum autyzmu, które utrudniają dotkniętym nimi osobom nawiązywanie kontaktów z otoczeniem i tworzenie relacji społecznych. Język, jako najważniejszy środek komunikacji, jest więc mocno zaburzony. Jeśli Państwa dziecko nie mówi i wykazuje inne objawy autystyczne, powinni Państwo porozmawiać o tym z pediatrą prowadzącym.
Mutyzm jest zaburzeniem komunikacyjnym, w którym dziecko odmawia mówienia całkowicie (mutyzm całkowity) lub tylko częściowo (mutyzm wyborczy, selektywny), szczególnie wobec obcych. O ile dziecko mówi do Państwa, to w obecności osób trzecich już tego nie robi. Jeśli obserwujesz takie zachowanie u swojego dziecka, porozmawiaj również z wychowawcami w przedszkolu lub nauczycielami w szkole o swoich obserwacjach i wyraź swoje podejrzenia.
Autyzm i mutyzm to złożone zaburzenia, które wymagają dokładnych badań lekarskich i długotrwałego leczenia.
4. Możliwości terapii zależą od przyczyny
To, jakiej terapii i wsparcia potrzebuje Twoje dziecko, zależy w decydującym stopniu od przyczyn. Wspólnie z lekarzem prowadzącym znajdziecie najlepszą drogę.
4.1 Wskazówki dla rodziców
Jako rodzicowi bardzo zależy Ci na zdrowiu Twojego dziecka. Dlatego ważne jest, abyś dał swojemu dziecku wszelkie wsparcie emocjonalne, jakiego potrzebuje. Nie zmuszajcie go do mówienia, ale raczej uczcie go radości z porozumiewania się. Późno mówiący potrzebują tego wsparcia, aby poświęcić wystarczająco dużo czasu na pierwsze próby językowe.
Jeśli Twoje dziecko nie może mówić z powodu choroby, znajdź dla niego inne sposoby na dobry rozwój.
4.2 Terapia mowy
Gdy dzieci jąkają się lub mają trudności fizjologiczne i zaburzenia rozwoju mowy, pomocna może być terapia logopedyczna. Terapia mowy prowadzona jest również dla dzieci z mutyzmem wybiórczym, w którym dziecko uczy się krok po kroku tracić zahamowania w mówieniu przy obcych.
4.3 Terapeuci mowy i pomoc psychologiczna
Jeśli Twoje dziecko cierpi na jąkanie, może być zastraszane w szkole lub nieśmiałe z powodu zaburzeń mowy. W tym przypadku pomoc psychologiczna może być również konieczna, aby zbudować silną pewność siebie.
6. kup książki o nabywaniu języka przez małe dzieci
- Weinbach, Paula (Author)
- Barting, Susanne (Author)
