Aby dzieci mogły się zdrowo rozwijać i być stabilne emocjonalnie, muszą być zaspokojone ich podstawowe potrzeby. Dotyczą one jednak nie tylko jedzenia i ubrania, ale przede wszystkim fizycznej bliskości, czułości i bezpieczeństwa.
Niestety, emocjonalne lub fizyczne zaniedbanie dzieci nie tylko wpływa na dzieciństwo, ale na resztę życia. Oprócz gorszych wyników w nauce, dzieci te często rozwijają zaburzenia przywiązania.
Należy zaufać innym ludziom, w niektórych przypadkach trzeba zerwać z rodziną, aby móc żyć własnym życiem i żadne dziecko nie powinno się wahać przed zwróceniem się do poradni lub urzędu ds. młodzieży.
Od urodzenia każde dziecko pozostaje w relacji zależności z rodzicami. Dla zaspokojenia podstawowych potrzeb każde dziecko jest uzależnione od pomocy dorosłych. Niestety, nie wszyscy rodzice traktują to zadanie poważnie, częściowo z nadmiernych wymagań, ale także częściowo z dużo bardziej egoistycznych motywów. W naszym artykule dowiesz się , jakie sąróżne formy zaniedbania u dzieci i w jakim stopniu ma to konsekwencje dla ich dalszego rozwoju.
[button]Dalsza lektura na temat zaniedbania dzieci[/button]
Spis treści
1. dzieci potrzebują miłości i bezpieczeństwa
Aby dzieci mogły się zdrowo rozwijać i być stabilne emocjonalnie, muszą być zaspokojone ich podstawowe potrzeby. Nie chodzi tu jednak tylko o jedzenie i ubranie, ale przede wszystkim o fizyczną bliskość, czułość i bezpieczeństwo.
Zarówno fizyczny, jak i emocjonalny rozwój dziecka zależy w decydującym stopniu od jego rodziców. Szczególnie w pierwszych miesiącach życia dzieci budują podstawowe zaufanie do swoich rodziców.
W dzieciństwie musi ono jednak być ciągle na nowo potwierdzane. W tym kontekście miłość oznacza, że jest ona bezwarunkowa i obowiązuje przez cały czas. Zdania typu if-then powinny być używane tylko w kontekście edukacji, aby zachęcić, a nie w odniesieniu do rzeczy oczywistych.
Na przykład nie jest problemem obiecanie dziecku lodów, gdy tylko skończy odrabiać lekcje. Odwrotnie jednak, to proste żądanie szybko staje się formą szantażu emocjonalnego, jeśli jest związane z uczuciami do dziecka.
Zdanie „Jeśli nie odrobisz teraz pracy domowej, to nie będę cię już kochać” wyzwala w dzieciach strach i niepewność, tak że z reguły o pracy domowej nie myśli się już prawie wcale.
Jak widać na tym prostym przykładzie, przemoc psychiczna jest nie tylko bardzo szkodliwa dla relacji z dzieckiem, ale często nie prowadzi nawet do pożądanego rezultatu.
2. zaniedbanie dzieci zdarza się na różnych poziomach
Jeśli dziecko jest ewidentnie zaniedbywane, tak że inni ludzie to zauważają, jest to zwykle zauważalne poprzez siniaki lub nieuporządkowane ogólne wrażenie. Niektóre dzieci nie dostają wystarczająco dużo jedzenia, nie mają możliwości wzięcia prysznica lub po prostu nikt nie dba o to, kiedy kładą się spać lub czy myją zęby.
Oprócz tej formy zaniedbania istnieje również zaniedbanie emocjonalne, które często jest znacznie bardziej subtelne, ale również może mieć drastyczne konsekwencje.
2.1 Rozpoznawanie fizycznego zaniedbania dzieci
Jeśli rodzice nie zapewniają dziecku podstawowego odżywiania i nawodnienia, nie tylko zaburzony jest jego dobrostan fizyczny, ale czasami zagrożone jest jego życie.
W zakres zaniedbania fizycznego wchodzą następujące obszary:
- brak higieny osobistej (brudne paznokcie, nieumyte włosy, brudne ubrania, nieprzyjemny zapach ciała)
- nieodpowiednie ubranie (brak ciepłych ubrań w zimie)
- brakkoniecznych wizyt u lekarza i brak badań profilaktycznych (zwykle związanych z częstymi chorobami)
Podczas gdy niektóre czynniki, takie jak niedowaga i brudne ubrania, są stosunkowo oczywistymi oznakami zaniedbania dziecka, niektóre dzieci wymagają bliższego przyjrzenia się:
- opóźnienia w rozwoju fizycznym,
- nietypowa postawa
- i deficyty motoryczne
mogą również wskazywać, że dziecko jest zaniedbywane fizycznie.
2.2 Zaniedbanie emocjonalne – jak objawia się przemoc psychiczna
Brak miłości w dzieciństwie, a także lekceważenie własnej osoby często powodują, że dzieci mają jedynie bardzo słabe poczucie własnego „ja”. Przez długi czas mniejszą wagę przywiązywano jednak do obszaru przemocy emocjonalnej, ponieważ jest ona trudna do zmierzenia.
W zależności od wychowania obowiązują mniej lub bardziej surowe zasady, tak że przejście między wychowaniem granicznym a zaniedbaniem emocjonalnym jest płynne.
Przemoc na poziomie psychologicznym przejawia się w bardzo różny sposób, ale niemal w każdym przypadku pozostawia głębokie blizny na wrażliwej duszy dziecka.
Poniższe punkty są typowe dla emocjonalnego zaniedbania dzieci:
- Dla dzieci jest mało czasu lub nie ma go wcale.
- Dochodzi do naruszenia obowiązku nadzoru.
- Dzieci są celowo ignorowane.
- Następuje społeczna izolacja dzieci.
- Kary są celowo stosowane jako środek wychowawczy w celu sprawowania kontroli.
- Krytyka nie jest uzasadniona faktami, ale sieje zwątpienie w wartość własną dziecka.
- Dzieci są celowo szantażowane emocjonalnie (bliskość fizyczna występuje tylko w przypadku wykazania określonego zachowania).
- Brak pochwał za własne osiągnięcia
- Domaganie się szczególnej wdzięczności za rzeczy uznane za oczywiste („Ciesz się, że dostajesz coś do jedzenia!”)
- Otwarta wrogość lub lekceważenie dzieci (brak miłości)
Tę listę można by kontynuować niemal w nieskończoność. Dlatego ważne jest, aby rodzice zawsze zastanawiali się nad sobą, aby ograniczyć niezamierzone zachowania. Jednak w celowych przypadkach emocjonalnego zaniedbywania dzieci pomocna może być interwencja władz.
Rada: Dotknięci rodzice, którzy nie panują już nad sobą, mogą nauczyć się odzyskiwać tę kontrolę w terapii. Nigdy nie jest za późno, aby wykorzystać tę szansę.
Więcej przydatnych informacji wraz z osobistym tłem można zobaczyć w tym filmie:
2.3 Rozpoznawanie dzieci zaniedbanych emocjonalnie
Niezależnie od tego, czy dzieci wykazują oznaki upośledzenia fizycznego czy emocjonalnego, nie należy się wahać, by przyjrzeć się im nieco bliżej i w razie potrzeby powiadomić urząd ds. młodzieży lub inną odpowiednią instytucję.
W pierwszej kolejności sensowne jest jednak nawiązanie kontaktu z poszkodowanym dzieckiem i zaoferowanie mu bezpośredniej pomocy. W niektórych przypadkach całkiem rozsądne jest zwrócenie uwagi rodzicom dziecka na określone zachowanie.
Może to być skuteczne lub nie. Dlatego najlepiej zdać się w tym momencie na przeczucie.
Wiele dzieci, które są zaniedbane emocjonalnie, wykazuje jeden lub więcej z następujących objawów:
- Problemy w interakcji z innymi dziećmi
- agresywne zachowanie
- częste wycofywanie się z grup dzieci
- nadpobudliwość i niepokój
- apatyczne zachowanie
- zachowania wymijające w odpowiedzi na konkretne pytania
- problemy z koncentracją i trudności w nauce
3. konsekwencje zaniedbania psychicznego, jak i fizycznego dla dzieci są poważne
Niestety, emocjonalne lub fizyczne zaniedbanie dzieci nie tylko dotyka dzieciństwa, ale wpływa na resztę ich życia.
Wiele dzieci wykazuje masywne problemy w szkole. Trudności z koncentracją, a także problemy językowe często prowadzą do znacznie gorszej edukacji szkolnej. Jest to zwykle potęgowane przez fakt, że dzieci emocjonalnego nadużycia mają brak poczucia własnej wartości i doświadczają niewielkiego lub żadnego poczucia osiągnięcia.
Ponadto często rozwijają się poważne zaburzenia przywiązania, które utrudniają również dorosłym znalezienie partnera.
Trudności w zakresie przywiązania wyrażają się czasem w zbyt bliskiej, całkowicie zaborczej postawie, w innych przypadkach w silnym dystansie.
Dzieciom, które nie doświadczyły miłości, często trudno jest zaufać innym ludziom i zaangażować się emocjonalnie w nowe doświadczenia.
Zaburzenia lękowe i paniczne, a także depresja nie są rzadkimi konsekwencjami zaniedbanych dzieci.
O tym, w jakim stopniu struktury mózgu zmieniają się w wyniku traumatycznych doświadczeń, można przeczytać w tym badaniu przeprowadzonym przez Uniwersytet w Lipsku.
Rada: Żadna ofiara zaniedbania nie powinna zwlekać z wizytą u terapeuty. Im wcześniej rozpocznie się przetwarzanie, tym lepiej można leczyć zaburzenie i tym szybciej można prowadzić normalne życie.
4. szybkie wskazówki dla zaniedbanych dzieci
Każde dziecko, które jest ofiarą fizycznego lub emocjonalnego zaniedbania, powinno najpierw zdać sobie z tego sprawę. We wczesnym dzieciństwie nie zawsze łatwo jest rozpoznać pewne oznaki i obmyślić odpowiednie strategie.
Ponieważ istnieje wiele różnych form zaniedbania, nie ma jednego uniwersalnego podejścia. Jednak poniższe wskazówki powinny pomóc uczynić sytuację nieco bardziej znośną lub uciec od niej:
- Żadne dziecko nie jest winne zachowaniu rodziców, bez względu na to, co mówią rodzice.
- Zaufanie innym ludziom pomaga stworzyć nieco więcej dystansu do sytuacji domowej.
- Posiadanie własnych zainteresowań, jak również pewnych miejsc odosobnienia ułatwia radzenie sobie z zaniedbaniem.
- W niektórych przypadkach zerwanie z rodziną jest konieczne, aby móc żyć własnym życiem.
- Żadne dziecko nie powinno wahać się zwrócić do poradni dla młodzieży, urzędu ds. młodzieży, poradni telefonicznej lub innych instytucji zajmujących się pomocą dzieciom i młodzieży.
Wskazówka: Adresy i numery telefonów centrów ochrony dzieci i innych poradni można znaleźć tutaj.
5 Dalsza literatura na temat zaniedbania dzieci
- Hahn, Diana (Author)
- Galm, Beate (Author)