Resilience u dzieci opisuje ich odporność na pozostanie zdrowym i pozytywnym nawet w trudnych momentach.
Odporności można się nauczyć w każdym wieku, poprzez uczynienie sześciu czynników ochronnych cechami własnej osobowości.
Istnieją różne metody, których możesz użyć, aby promować odporność u swojego dziecka. W każdym przypadku jedną z nich jest otwarte radzenie sobie z uczuciami.
Jeśli rozejrzycie się wokół, z pewnością też to zauważyliście: Są dzieci, które dobrze się rozwijają, mimo że pochodzą z trudnych finansowo lub społecznie środowisk. Inne mają trudniej, mimo że pochodzą z bardzo stabilnych rodzin. Dzieci, podobnie jak dorośli, mają różne siły odporności, które pomagają im dobrze wystartować w życiu; badacze nazywają tę zdolność „odpornością”. Dowiedz się tutaj, jak działa ta siła i jak możesz promować odporność u dzieci.
[button]Dalsza literatura na ten temat[/button]
Spis treści
1. definicja: Czym jest resilience?
Badania nad resilience
Badania nad odpornością to wciąż młoda nauka, zapoczątkowana w latach 70. przez amerykańskich psychologów rozwojowych Emmy E. Werner i Ruth Smith. W swoim „Studium Kauai” pokazały one, że ludzie z trudnych środowisk mogą również odnieść sukces i że odporności można się nauczyć.
Termin „resilience” pochodzi od angielskiego słowa „resilience”, które oznacza elastyczność. W psychologii odnosi się do odporności duszy i zdolności do podnoszenia się po trudnych sytuacjach i kryzysach. Dlatego resilience nazywana jest również systemem odpornościowym duszy.
Na przykład są ludzie, którzy mimo ciężkich uderzeń losu, takich jak choroby, kryzysy finansowe, problemy psychologiczne lub straty, reagują jak „skakanka” i zawsze znajdują drogę powrotną do życia. Inni ludzie mają duże problemy z dotarciem do życia mimo pozornie dobrych warunków startowych.
Dla zobrazowania idei odporności często używa się metafory elastycznego bambusa: Elastyczny bambus wygina się podczas silnych burz, ale po burzy znajduje drogę powrotną do dawnej siły. Ci jednak, którzy są jak sztywna gałąź, złamią się w czasie burzy.
„Bądź jak bambus, wyginaj się i zginaj z gracją, jak chce wiatr, a nigdy się nie złamiesz.” (japońskie przysłowie)
Możesz promować odporność u swojego dziecka, znając sześć czynników ochronnych duszy i biorąc je pod uwagę w edukacji.
3 Fakty o odporności:
- Odpornośćnie jest wrodzona, jest to raczej umiejętność, której można się nauczyć i wzmocnić.
- Nasza odporność może być silniejsza i słabsza na różnych etapach życia, więc w każdej chwili można ją reaktywować.
- Resilience zależy od naszych dyspozycji genetycznych i osobowości, ale także od środowiska, w którym żyjemy.
2 6 czynników ochronnych duszy
Istnieje sześć czynników ochronnych, zwanych również czynnikami resilience. Mają one wpływ na rozwój dzieci i jeśli są dobrze rozwinięte, mogą służyć jako bufor w przypadku wystąpienia negatywnych wpływów rozwojowych.
| Czynnik odporności | Efekt |
|---|---|
| Postrzeganie siebie | „Wiem, kim jestem i co potrafię”. Dziecko ma dobry obraz siebie, zna swoje mocne i słabe strony. Dzięki temu może dokonywać refleksji nad sobą i budować dobrą wiarę w siebie. |
| Samokontrola | Tantra, kłótnia z najlepszym przyjacielem czy zły nastrój: Twoje dziecko znów wychodzi z kryzysów emocjonalnych i potrafi regulować swoje uczucia. Jest to bardzo ważny krok rozwojowy dla dzieci i ma miejsce w pierwszych sześciu do siedmiu lat życia. |
| Samoskuteczność | Dziecko zna swoje możliwości i wie, jak je wykorzystać. Próbuje samodzielnie wyjść z trudnych sytuacji i działa w sposób zorientowany na rozwiązania. W ten sposób dziecko nie przyjmuje roli ofiary, ale aktywnie uczestniczy w kształtowaniu swojego otoczenia. |
| Kompetencje społeczne | Twoje dziecko ma mały, ale solidny krąg przyjaciół i trwałą strukturę rodzinną. Nie zawsze wszystko jest słoneczne i szczęśliwe, ale dziecko może polegać na swojej sieci społecznej. |
| Umiejętność rozwiązywania problemów | Pęknięta opona rowerowa, nierozwiązywalny problem matematyczny lub podstępna gra w zgadywankę: Twoje dziecko chce poradzić sobie z zadaniami i problemami i nie ucieka od nich. Po ich rozwiązaniu ma świadomość, że nauczyło się czegoś nowego i wzniosło się ponad siebie. |
| Adaptacyjne umiejętności radzenia sobie | Trening piłkarski, klasówka z niemieckiego lub przedstawienie, w którym odgrywa rolę: Twoje dziecko potrafi poradzić sobie z chwilowym stresem i znajduje sposoby, aby się po nim zrelaksować. |
Jeśli uwzględnisz te czynniki resilience w swoim wychowaniu, stworzysz dobry fundament pod dalszy bieg życia swojego dziecka. Będzie ono bardziej pewne siebie i będzie pamiętać o swoich umiejętnościach w kryzysach. Zamiast chować głowę w piasek, będzie szukało dróg wyjścia z kryzysu i dzięki temu zawsze pozytywnie spojrzy w przyszłość. Promowanie resilience u dzieci nie wymaga specjalnego treningu resilience, lecz zorientowanego na przywiązanie, pełnego miłości środowiska.
3 Jak promować odporność u dzieci
Istnieje kilka podstawowych wzorców, które wzmacniają odporność u dzieci. Do tych wzorców należą:
- Do wspierania odporności u dzieci nie są potrzebne tradycyjne wzorce rodzinne. Ważna jest stabilna relacja z co najmniej jednym opiekunem, który przekazuje dziecku poczucie bezpieczeństwa.
- Rozszerzone środowisko społeczne obejmuje również przyjaciół rodziny, wychowawców i innych dorosłych, którzy służą dziecku jako pozytywne wzorce.
- Demokratyczny styl wychowania, który opiera się na uznaniu i akceptacji, a także prawdziwym zainteresowaniu dzieckiem jako jednostką, jest korzystny dla rozwoju każdego dziecka.
Jeśli więc wychowujesz swoje dziecko w stylu zorientowanym na przywiązanie i nowoczesnym, automatycznie wzmacniasz sześć czynników ochronnych. Niemniej jednak pomaga uświadomienie sobie na nowo, które rutyny działają jak trening resilience i co je wzmacnia. Poniższe ćwiczenia i zachowania mogą być stosowane nie tylko przez rodziców, ale także w kontekście pracy pedagogicznej w świetlicy.
Wskazówka: Ćwiczenia i praktyczne wskazówki dla klasy można znaleźć w poradniku „Resilienz – Was Kinder stark macht” („Resilience – Co sprawia, że dzieci są silne”) Ministerstwa Edukacji Nadrenii-Palatynatu.
3.1 Refleksja i nazywanie emocji
Maluchy powoli znajdują słowa, by wyrazić siebie i to, co czują. Ważnym czynnikiem w promowaniu odporności w pierwszych latach życia jest pomoc dziecku w znalezieniu słów. Dlaczego jestem teraz smutny lub zły? Z czego się cieszę? Jak się dziś czuję? Dzieci muszą nauczyć się odzwierciedlać swoje emocje i określać je słowami, aby mogły nauczyć się rozumieć siebie. Jest to ważne później dla refleksji i rozpoznania nierównowagi emocjonalnej.
3.2 Dzieci mogą pozwolić na to, by ich uczucia
Czy to w przedszkolu, czy w domu, pozwalaj dziecku na wyrażanie swoich uczuć, nawet jeśli na początku powoduje to kłótnie i złe nastroje.
Daj dziecku możliwość znalezienia ujścia dla swoich uczuć , aby mogło się „wyładować”. W ten sposób dziecko uczy się radzić sobie z negatywnymi ucz uciami i nie zamykać ich w butelce.
Mogą to być zawory:
- Bardzo energiczne lub gniewne dzieci mogą dać upust uprawiając sporty takie jak boks lub sztuka walki.
- Jeśli dzieci są smutne, można zaopatrzyć się w przyjazną dla dzieci literaturę na temat śmierci lub straty, aby wspólnie ją przeglądać i czytać. Pomocne może być także malowanie i opieka nad zwierzęciem.
- Dzieci zestresowane mogą spróbować jogi lub medytacji albo zrelaksować się uprawiając sport.
- Dzieci niepewne siebie mogą nabrać pewności siebie dzięki nowemu hobby.
Uwaga: Jeśli dzieci nie mają możliwości komunikowania swoich potrzeb i swobodnego wyrażania uczuć, może to prowadzić do agresji i problemów z przywiązaniem.
3.3 Mogę to zrobić sam
Daj dzieciom możliwość przekraczania siebie. Może to być wysoka ścianka wspinaczkowa, którą pokona samodzielnie lub pierwsze samodzielnie zawiązane sznurówki. Za każdym razem, gdy dziecko uświadamia sobie, że może coś zrobić samo, rośnie w środku.
Oznacza to również, że czasem musi pogodzić się z porażką. Zamiast podawać dziecku rozwiązanie po kilku minutach, zaproponuj mu pomoc, aby samo sobie pomogło. Zamiast na przykład samemu kroić mięso na talerzu, pokaż mu jak to zrobić i pozwól mu spróbować samemu – w końcu się uda.
3.4 Refleksja nad sytuacjami podczas snu
Wieczorem, w łóżku, to odpowiedni moment na omówienie dnia. Co się dziś wydarzyło, co było miłe? Co było dziś nie tak miłe? I dlaczego dziecko uderzyło dziś swojego najlepszego przyjaciela? Taka refleksja jest ważna, aby dziecko mogło zinterpretować swoje zachowanie i rozpoznać sytuacje, w których być może nie zareagowało właściwie.
Wspólnie z rodzicami taka otwarta dyskusja może również pomóc w lepszym rozpoznawaniu sytuacji stresowych i późniejszym radzeniu sobie z nimi. Dzięki odpowiednim książkom dla dzieci niektóre sytuacje mogą zostać ponownie odegrane i wspólnie przemyślane.
4 Dalsza literatura na ten temat
- Mairhofer, Tanja (Author)
- Tran, Kerry (Author)
