W dzisiejszych czasach formy życia stają się coraz bardziej zróżnicowane. Obecnie rodzina tęczowa jest jeszcze stosunkowo rzadką formą rodzinną. Jednak w ciągu najbliższych lat prawdopodobnie ulegnie to zasadniczej zmianie. Chociaż małżeństwo dla wszystkich obowiązuje od 1 października 2017 roku, sytuacja prawna dotycząca adopcji pozostaje skomplikowana.

Słowo tęczowa rodzina stało się w Niemczech terminem utrwalonym. Z definicji odnosi się ono do rodzin, w których rodzice są parami tej samej płci. Ten typ rodziny stanowi obecnie samodzielną formę rodzinną.

Nazwa sięga do tęczowej flagi, która od wielu lat jest symbolem dla pewnych siebie gejów, lesbijek i biseksualistów. Już w 2009 roku słowo „tęczowa rodzina” zostało dodane do słownika Dudena.

Według badań Federalnego Urzędu Statystycznego w 2016 roku około 95 000 par tej samej płci mieszkało w jednym gospodarstwie domowym. Wynika z tego, że nieco mniej niż 14 000 dzieci dorasta w tęczowej rodzinie. W związku z tym otwarciem rośnie wśród rodziców tej samej płci pragnienie posiadania dziecka.

https://www.youtube.com/watch?v=yEsAn-bqyPM

2. sytuacja prawna w Niemczech jest skomplikowana

W obrębie Europy sytuacja prawna adopcji jest uregulowana bardzo różnie. Podczas gdy wspólna adopcja jest legalna w większości krajów, kraje takie jak Włochy czy Słowenia dopuszczają jedynie adopcję pasierba.

W Niemczech prawo do adopcji dla homoseksualistów jest tematem bardzo kontrowersyjnym. Wspólna adopcja dziecka innej osoby jest możliwa dopiero od 1 października 2017 roku. Wcześniej rodzice gejów lub lesbijek mieli jedynie możliwość adopcji pasierba.

2.1 Zarejestrowany związek partnerski jako podstawa

W 2001 roku rząd federalny wprowadził zarejestrowany związek partnerski. Chociaż dało to parom tej samej płci prawa i obowiązki, nie są one w żaden sposób porównywalne z prawami i obowiązkami małżeństw.

Dopiero od 2013 roku zarejestrowani partnerzy cywilni nie są już traktowani jak osoby samotne dla celów podatkowych, ale mogą korzystać z systemu spousal splitting. Rok później wprowadzono adopcję sukcesywną, dzięki której możliwe stało się adoptowanie dziecka nie wspólnie, ale sukcesywnie.

Już w tym czasie znaczenie pojęcia małżeństwa było mocno dyskutowane w polityce. Stąd też nierówne traktowanie zarejestrowanych związków partnerskich i małżeństw zostało częściowo uznane za niewłaściwe i dyskryminujące.

Ceremonia jest taka sama zarówno w przypadku małżeństwa, jak i zarejestrowanego związku partnerskiego. Istnieje jednak różnica w przypadku separacji. Podczas gdy małżeństwo jest rozwodowe, partnerstwo cywilne jest jedynie unieważnione.

2.2 „Małżeństwo dla wszystkich” jako możliwość równości

Zarówno pary gejowskie, jak i lesbijskie walczyły w ostatnich latach o równouprawnienie. Ostatecznie Bundestag zdecydował, że pary homoseksualne będą mogły zawierać małżeństwa od 1 października 2017 roku. Do tej decyzji w znacznym stopniu przyczyniły się zmiany w społecznych warunkach ramowych.

Ta równość oznacza, że pary homoseksualne mają teraz takie same prawa i obowiązki jak pary heteroseksualne. Zmieniony paragraf 1353 niemieckiego kodeksu cywilnego brzmi teraz: „Małżeństwo zawierane jest na całe życie przez dwie osoby tej samej lub różnej płci”.

2.3 Wpływ na tworzenie tęczowej rodziny

Wprowadzenie „małżeństwa dla wszystkich” spowodowało równość wszystkich par, co ma również wpływ na prawo adopcyjne. Teraz pary tej samej płci mogą realizować swoje pragnienie posiadania dzieci poprzez wspólną adopcję cudzych dzieci. Nie było to jeszcze możliwe w ramach zarejestrowanego związku partnerskiego.

W rzeczywistości jednak to prawo do adopcji jest bardzo trudne. Zwłaszcza adopcje domowe wiążą się z wieloma wymogami i warunkami. Ponadto nadal preferuje się pary heteroseksualne w stosunku do gejów i lesbijek. Oznacza to, że w grę wchodzą jedynie adopcje zagraniczne lub dzieci zastępcze.

3. możliwości założenia tęczowej rodziny

Tęczowe rodziny mogą powstać na wiele różnych sposobów. Dlatego nie ma jednej tęczowej rodziny, ale różne formy, które różnią się pod pewnymi względami.

Zasadniczo istnieją następujące możliwości założenia tęczowej rodziny:

• Inseminacja/ sztuczne zapłodnienie
• Surogacja
• Adopcja
• Dzieci zastępcze

Te opcje przedstawimy Ci nieco bardziej szczegółowo w kolejnych rozdziałach.

3.1 Sztuczne zapłodnienie

Sztuczne zapłodnienie, zwane również inseminacją, jest korzystne, jeśli dla rodziny ważne jest, aby dziecko było spokrewnione cieleśnie z przynajmniej jednym z rodziców. W większości przypadków dla dwóch kobiet mieszkających razem łatwiej jest znaleźć dawcę spermy. Dawca spermy może pochodzić z kręgu znajomych lub zostać znaleziony poprzez internetową giełdę kontaktów. Inną możliwością jest skorzystanie z banku spermy.

Wadą w tym przypadku jest jednak sytuacja prawna. O ile dopuszczalne są inseminacje homologiczne, czyli zapłodnienie nasieniem partnera, o tyle oddanie nasienia przez osoby trzecie jest dość kontrowersyjne z punktu widzenia prawa.
Jednak ze względu na niedawną zmianę prawa w odniesieniu do małżeństw par tej samej płci, nic właściwie nie stoi na przeszkodzie, aby w Niemczech dokonać sztucznego zapłodnienia.

Dla par homoseksualnych opcja zapłodnienia nie jest jednak możliwa. W niektórych przypadkach sami udają się na poszukiwanie pary lesbijskiej, z którą mogą spełnić swoje pragnienie posiadania wspólnego dziecka. Ta szczególna forma nazywana jest również „queer family”. Największą zaletą jest tutaj fakt, że osoby zainteresowane nie są zależne od żadnej instytucji medycznej.

3.2 Rodzicielstwo zastępcze

Zdrugiej strony, macierzyństwo zastępcze jest w Niemczechnadal zakazane. Zarówno lekarze jak i pośrednicy biorący udział w tym procederze podlegają odpowiedzialności karnej w tej sprawie. Jest to jasno uregulowane w ustawie o ochronie embrionów (ESchG). Natomiast klienci lub matki zastępcze nie mogą być ścigane.

Niektóre pary udają się więc w poszukiwaniu matki zastępczej za granicę. W Niemczech muszą jednak liczyć się z problemami, ponieważ rodzice zastępczy nie są uznawani za rodziców biologicznych. Orzecznictwo z ostatnich lat pokazuje jednak, że i to prawo zaczyna powoli ustępować.

Wkrajach takich jak Wielka Brytania, Belgia czy Ukraina macierzyństwo zastępcze jest jednak dozwolone. Również w niektórych stanach USA dopuszczalne jest szukanie agencji pośrednictwa pracy, aby w końcu zbliżyć się do marzenia o posiadaniu własnego dziecka.

3.3 Adopcja

Adopcja, jak wyjaśniono powyżej, jest dla par homoseksualnych legalnym sposobem spełnienia ich pragnienia posiadania dzieci. Jednak adopcje krajowe są nadal praktycznie niemożliwe. Procedury adopcyjne są raczej wyjątkiem dla par tej samej płci w tym kraju, ponieważ tylko bardzo niewiele dzieci jest oddawanych do adopcji.

Aby uciec od tego dylematu, wiele par myśli o adopcji zagranicznej. Ta droga ma jednak pewien haczyk. Aby adoptować dziecko z zagranicy, trzeba pojawić się jako osoba fizyczna w wielu agencjach pośrednictwa pracy. Umieszczenie dziecka z parami homoseksualnymi jest w tych agencjach niemal beznadziejne.

Najprostszym sposobem jest adopcja pasierba. W tym przypadku jednak jeden z partnerów musi wnieść do związku partnerskiego dziecko biologiczne. Dlatego ta droga jest możliwa do realizacji tylko dla nielicznych rodzin.

Uwaga: Aby adoptować pasierba, oboje rodzice naturalni muszą wyrazić na to zgodę.

3.4 Przyjęcie dziecka zastępczego

Przyjęcie dziecka zastępczegojest znacznie mniej skomplikowane niż klasyczna adopcja. Bez względu na stan cywilny można zaoferować siebie jako rodzinę zastępczą. Wadą jest jednak to, że dziecko w każdej chwili może wrócić do rodziców naturalnych. O tym jednak decyduje właściwy urząd ds. młodzieży.

Zasadniczo istnieją dwa różne rodzaje opieki zastępczej: opieka ostra i opieka stała. W przypadku opieki ostrej, zwanej również opieką stałą, przyjmuje się dziecko na pewien okres czasu. Nie ma pewności, czy dziecko może zostać u Państwa na stałe, czy też z czasem wróci do swoich biologicznych rodziców. W opiece stałej urząd do spraw młodzieży zakłada, że dziecko rzeczywiście może pozostać w rodzinie zastępczej na stałe. Repatriacje są tu raczej wyjątkiem.

Ważne jest, aby z góry wyjaśnić, jak skonstruowany jest dany typ opieki zastępczej. Otwarty system rodzinny nie jest odpowiedni dla wszystkich, dlatego należy wcześniej zasięgnąć szczegółowej porady. Poradnie w swojej okolicy można znaleźć tutaj.

4 Sytuacja życiowa dzieci z rodzicami tej samej płci

Na temat adopcji jest wielu krytyków, którzy twierdzą, że najlepsze interesy dzieci są zagrożone w przypadku rodziców tej samej płci. Podkreślają oni, że dzieci potrzebują zarówno ojca, jak i matki do pomyślnego rozwoju.

Aby przeciwdziałać tym uprzedzeniom, przeprowadzono liczne badania dotyczące rozwoju dzieci w związkach partnerskich osób tej samej płci. Wszystkie one mają wspólną cechę, że orientacja seksualna rodziców nie ma negatywnego wpływu na rozwój dziecka. Wynik ten odnosi się zarówno do skłonności do przestępczości, jak i do orientacji seksualnej.

W badaniach przeprowadzonych w 2009 roku przez Ministerstwo Sprawiedliwości naukowcy stwierdzili nawet, że tęczowa rodzina ma pozytywny wpływ na rozwój dzieci. Tym samym często są one obdarzone wyższą samooceną.

Również w odniesieniu do zachowań związanych z rolami płciowymi większość badań nie mogła do tej pory znaleźć żadnych różnic. Natomiast w środowisku homofobicznym dzieci częściej spotykają się z wrogością. Są oskarżane o to, że same staną się gejami lub lesbijkami.

Ogólnie rzecz biorąc, znacznie więcej badań dotyczyło rodzin, w których pary są lesbijkami. Z kolei rodziny z dwoma ojcami są słabiej zbadane. Wynika to głównie z tego, że mężczyznom znacznie trudniej jest założyć rodzinę.

Jednak oprócz pewnych niedogodności prawnych, nadal istnieje dyskryminacja strukturalna. W wielu formach wciąż pojawiają się jedynie określenia „matka” i „ojciec”. Aby stworzyć poczucie przynależności, należy dokonać przeformułowań również w tym zakresie.

Ważne: O wiele bardziej niż orientacja seksualna rodziców, zawsze powinna odgrywać rolę jakość relacji między członkami rodziny!