Wiele osób jest zdania, że seksualność jednostki zaczyna się dopiero w okresie dojrzewania. Nie jest to jednak do końca prawda. Już niemowlęta i dzieci wykazują zachowania seksualne, które oczywiście różnią się od seksualności dorosłych.

W tym artykule chcielibyśmy przybliżyć Państwu rozwój psychoseksualny dzieci. W tym celu zapoznamy Państwa z różnymi fazami rozwoju psychoseksualnego według Freuda. Następnie omówimy, w jakim stopniu istnieje krytyka tego modelu fazowego.

[button]Dalsza lektura dla rodziców i specjalistów[/button]

1. seksualność dzieci jest czymś zupełnie normalnym

Kiedy rodzice mają dziecko, lubią myśleć o nim jako o małej, niewinnej istocie, która nie ma jeszcze żadnych potrzeb seksualnych. Uważają, że seksualność człowieka rozwija się i kształtuje dopiero w okresie dojrzewania.

Największym problemem jest to, że seksualność jest często zupełnie niezrozumiała. Nie chodzi bowiem tylko o związek genitalny, ale także o przyjemność, bezpieczeństwo, relacje i doświadczanie własnego ciała. Dlatego nawet małe dzieci eksplorują swoje ciała i odczuwają przy tym coś na kształt przyjemności.

Istnieją jednak ogromne różnice między seksualnością dzieci a seksualnością dorosłych. Podczas gdy dzieci skupiają się na doświadczaniu ciała, eksploracji i ciekawości, seksualność dorosłych jest bardziej nastawiona na pobudzenie i satysfakcję.

2 Fazy rozwoju psychoseksualnego według Freuda

Zygmunt Freud uważany jest za twórcę psychoanalizy. Zajmuje się ona wyjaśnianiem ludzkich zachowań. Jest to jednak również forma terapii mająca na celu leczenie zaburzeń psychicznych. Psychologia rozwojowa jest tylko niewielką częścią psychoanalizy według Freuda.

Freud podzielił rozwój psychoseksualny dziecka na różne fazy. W każdej fazie rozwoju uwaga skupia się na określonym popędzie, dzięki czemu zmieniają się strefy erogenne. Jednak poszczególne fazy nie budują się tylko na sobie, ale płynnie przechodzą w siebie.

Teraz chcielibyśmy przedstawić Państwu poszczególne fazy rozwoju w sposób bardziej szczegółowy poniżej.

Krótkie wprowadzenie do psychoanalizy Freuda można uzyskać w tym filmie:

2.1 Faza ustna

Termin oral pochodzi od łacińskiego słowa os, które oznacza przez usta. Oznacza to, że uwaga skupiona jest na rejonie ust. Jest to faza, przez którą dziecko przechodzi w pierwszym roku życia.

W fazie oralnej całe otoczenie jest badane poprzez usta, wargi i język. Niemowlęta ssą własne palce i mają ochotę na eksperymentowanie z jedzeniem w ustach.

Ssanie piersi matki również daje dziecku przyjemność i przyjemne uczucie. Ponadto poprzez ssanie i ssanie można rozładować napięcie. Ta faza jest bardzo ważna, ponieważ buduje zaufanie społeczne.

2.2 Faza analna

W fazie analnej strefą erogenną jest odbyt. Dziecko przechodzi przez tę fazę rozwojową w drugim – trzecim roku życia. Podczas tej fazy dziecko odczuwa przyjemność podczas wydalania. Coraz częściej dzieci uczą się, że mogą kontrolować mięśnie zwieracza i w ten sposób osiągnąć określoną czystość.

Wten sposób dzieci ćwiczą mechanizmy kontrolne, które w żadnym wypadku nie powinny być zaburzone. Według Freuda, jeśli rodzice wywierają zbyt dużą presję w uczeniu czystości, może to prowadzić do zaburzeń psychicznych i obsesyjnych typów osobowości. Objawia się to skąpstwem, sadystycznymi pragnieniami zemsty czy wstydem genitalnym.

2.3 Fazy falliczne

Po fazie analnej w trzecim do szóstego roku życia następuje faza falliczna, zwana też fazą edypalną, w której okolice narządów płciowych są przedmiotem przyjemności. Dzieci badają własne genitalia i bawią się nimi. Wykazują również duże zainteresowanie genitaliami płci przeciwnej.

W tym czasie chłopcy ze zdziwieniem odkrywają, że dziewczynkom brakuje penisów. O ile wywołuje to u nich lęk przed katarem, o tyle uświadomienie sobie tego faktu prowadzi do tzw. zazdrości o penisa u dziewczynek.

Centralnym tematem tej fazy jest kompleks Edypa. Poprzez to dzieci odczuwają pewną rywalizację wobec rodzica tej samej płci. Ponieważ jednak miłość jest tak silna, dziecko odkłada na bok pragnienia seksualne. Oznacza to, że uczą się wyrzekać.

Jeśli jednak kompleks Edypa nie może zostać przezwyciężony, mogą rozwinąć się nerwice i zaburzenia obsesyjno-kompulsywne.

2.4 Faza latencji

Między siódmym a jedenastym rokiem życia następuje zastój w rozwoju seksualności. Dzieci w tym czasie tracą lub tłumią swoją seksualność, a na pierwszy plan wysuwają się inne problemy.

Zauważalne jest również, że dzieci odrzucają płeć przeciwną i mają tendencję do szukania towarzyszy zabaw tej samej płci. Dzieci rozwijają uczucie wstydu i dystansują się od rodziców. Bliskość fizyczną tolerują tylko z wielkim trudem.

2.5 Faza genitalna

Od dwunastego roku życia coraz bardziej uwalniają się hormony płciowe, które mają wpływ zarówno na rozwój fizyczny, jak i psychiczny dzieci i młodzieży. Dziecięca seksualność musi teraz ustąpić miejsca seksualności dorosłych.

Od tego momentu dużą rolę odgrywają również fantazje seksualne. Dziewczęta i chłopcy są przyciągani przez płeć przeciwną i mają nowe doświadczenia zarówno w dziedzinie masturbacji, jak i poprzez kontakty seksualne.

Zarówno dziewczęta jak i chłopcy stają się dojrzali seksualnie poprzez wystąpienie pierwszej miesiączki lub wytrysku. W okresie dojrzewania nastolatków dręczą konflikty i wewnętrzne zawirowania.

Niektóre dzieci mogą w tej fazie doświadczać zaburzeń tożsamości płciowej.

3. krytyka modelu fazowego Freuda

Mimo że psychoanaliza Freuda była kamieniem milowym w dziedzinie psychologii, istnieją również krytyki modelu etapów rozwojowych. O ile na początku założenia były mało kwestionowane, to krytyka nasiliła się zwłaszcza od lat 70.

Wielu współczesnych psychoanalityków wzięło teorię Freuda za podstawę i odpowiednio ją rozwinęło. Mimo to współczesna psychologia nie ma prawie nic wspólnego z psychoanalizą Freuda.

Krytyce podlegają zwłaszcza następujące założenia:

• Potrzeby pożądawcze w niemowlęctwie: Krytycy uważają, że centrum rozwoju u niemowląt nie jest pożądanie, ale miłość i przywiązanie.
• Uniwersalna ważność: Freud założył, że każde dziecko przechodzi przez te fazy w tej samej kolejności. Jednak nie zostało to jeszcze udowodnione przez żadne badania.
• Dziecko jako istota zorientowana na ego: Freud był zdania, że niemowlęta to istoty związane z ego, które nie są jeszcze zdolne do tworzenia więzi. W obecnym stanie rzeczy udowodniono jednak, że już od pierwszego dnia zbliżają się one do swoich matek.
• Przypisywanie cech osobowości: według Freuda, gdy tylko pojawiają się zakłócenia w przechodzeniu przez fazy, powstają zaburzenia, które wpływają na rozwój osobowości. Krytycy patrzą na ten ogromny wpływ bardzo sceptycznie.
• Kompleks Edypa: Odkąd dziewczynki i chłopcy od początku dorastają razem, nie jest już powszechne, że u chłopców rozwija się lęk kastracyjny, a u dziewczynek zazdrość o penisa. Potrzeba zjednoczenia się z matką i zabicia ojca jest również bardzo wątpliwa z dzisiejszej perspektywy.

4 Dalsze lektury dla rodziców i specjalistów

No products found.