Nauczyciel znajduje się w centrum nauczania frontalnego, kierując lekcją. Istnieją jednak różne sposoby projektowania lekcji skoncentrowanych na nauczycielu.
Z pewnością są pewne zalety, ale ten rodzaj nauczania ma też wady. Podsumowaliśmy tutaj dla Ciebie najważniejsze punkty.
Jako nauczyciel zawsze masz wybór, aby wykorzystać zalety różnych metod nauczania. W przypadku niektórych przedmiotów o wiele łatwiej jest uczyć frontalnie.
Ponadto osobowość odgrywa decydującą rolę w określeniu, czy nauczanie frontalnie może być skuteczne, czy też inna metoda ma więcej sensu.
Nauczanie frontalne jest również znane większości dorosłych z dzieciństwa. Praca w grupach i alternatywne formy nauczania charakteryzujące się projektami lub indywidualnymi możliwościami uczenia się były w przeszłości rzadko stosowane.
Czy jednak nauczanie frontalne jest rzeczywiście tak złe, jak się je czasem przedstawia?
W naszym artykule przyglądamy się klasycznemu wariantowi nauczania i pokazujemy, w jakich przypadkach nauczanie w tej formie może mieć sens.
[button]Przewodnik po sensownej integracji nauczania frontalnego[/button]
Spis treści
1. nauczanie frontalne – nauczyciel dominuje w działaniu
Zgodnie z definicją, nauczanie frontalne to forma nauczania, w której nauczyciel stoi bezpośrednio przed klasą i nakazuje, czego ma się nauczyć i jak ma to zrobić.
Jednak nauczanie skoncentrowane na nauczycielu w ostatnich latach coraz bardziej traci na znaczeniu, ponieważ istnieje niezliczona ilość innych metod nauczania, które zastępują tradycyjne nauczanie frontowe.
Nie jest to jednak w żadnym wypadku bezwarunkowo sensowne. W nauczaniu frontalnym uczniowie siedzą przed nauczycielem, który prowadzi wykład.
Może się zdarzyć, że nauczyciel angażuje w lekcję poszczególnych uczniów.
Zawsze jednak nauczyciel pozostaje odpowiedzialny za dyskusję.
Dyskusje uczniów są więc zdecydowanie częścią nauczania frontalnego i nie należą do żadnej innej kategorii.
Czysty charakter wykładu można rozluźnić poprzez udział uczniów lub włączenie obrazków z tablicy.
W gruncie rzeczy jednak wszyscy uczniowie uczą się tych samych treści lekcji i nie są wspierani zgodnie z ich indywidualnymi mocnymi lub słabymi stronami.
Wskazówka: Czysto frontalne nauczanie bez żadnych przerw może szybko stać się męczące dla uczniów, przez co koncentracja powoli, ale coraz bardziej cierpi.
2. formy nauczania frontalnego – nauczanie skoncentrowane na nauczycielu nie zawsze przebiega w ten sam sposób
Nie wszystkie sposoby nauczania frontalnego są takie same. Oprócz znanego głównie z czasów wcześniejszych wariantu, w którym nauczyciel ma niemal stuprocentowy udział w słowie, stosuje się wiele innych metod nauczania, które umożliwiają udział uczniów bez konieczności zasadniczego odchodzenia od wariantu nauczania frontalnego.
Są to np.
- dyskusja instruktażowa: W tym przypadku nauczyciel jedynie daje uczniom do myślenia, tak że uczniowie muszą mniej lub bardziej samodzielnie wypracować rozwiązanie jakiegoś problemu.
Ten sposób postępowania sprzyja samodzielności, ale nie pozbawia nauczyciela możliwości interweniowania w każdej chwili i udzielania pewnych wskazówek. - W przeciwieństwie do dyskusji instruktażowej, nauczyciel udziela na krótko głosu jednemu uczniowi w celu udzielenia odpowiedzi na pytanie. Nauczyciel określa ogólny kierunek działania.
- Dyskusja sokratejska: Za pomocą pytań dzieci powinny nauczyć się w tej formie nauczania frontalnego samodzielnie szukać rozwiązania. Ostatecznie jednak nauczyciel podaje rozwiązanie. W zasadzie jednak rozwiązanie wynika już z wcześniej udzielonych odpowiedzi na pytania pośrednie.
Nauczanie frontalnenie musi jednak odbywać się w czystej formie, ale może być uzupełnione nauczaniem projektowym, pracą z partnerem lub innymi nowymi metodami nauczania.
W ten sposób można połączyć zalety różnych koncepcji.
Wskazówka: Nauczanie frontalne nadaje się szczególnie do tzw. lekcji początkowych. W ten sposób można wprowadzić temat, nie tracąc przy tym zbyt wiele czasu.
3 Przegląd zalet i wad nauczania frontalnego
Nauczanie frontalne ma tendencję do negatywnego postrzegania we współczesnej pedagogice. Niemniej jednak krytyka, która jest częściowo uzasadniona, nie jest bynajmniej właściwa w każdym punkcie i na każdym przedmiocie.
W poniższym zestawieniu znajdziecie Państwo najważniejsze zalety i wady nauczania frontalnego:
- w ten sposób można przekazać wiele informacji w stosunkowo krótkim czasie
- opinie mogą być przekazywane bardzo dobrze (decydujący jest jednak punkt widzenia nauczyciela)
- niektórzy nauczyciele potrafią uczynić lekcję interesującą nawet poprzez żarty słowne lub wyraźne różnice w nastrojach
- nauczanie frontalne nie wymaga obszernych przygotowań, ale zwykle udaje się bez wielu pomocy
- łatwiej jest zapewnić kontrolę nad celami, które mają być osiągnięte
- Nauczycielowi łatwiej jest utrzymać kontrolę nad wszystkimi uczniami.
- Receptywność i motywacja uczniów cierpi, gdy udział nauczyciela w wypowiedzi jest zbyt duży lub lekcje stają się monotonne.
- Uczniowie mają mniej okazji do formułowania własnych opinii.
- Dzieci bywają przytłoczone zbyt gęstym zalewem informacji
- Nauczane są treści teoretyczne, ale zaniedbywana jest praktyka.
- Niektórzy nauczyciele mają bardzo monotonny głos, przez co nauczanie frontalne jest złym pomysłem.
- Formy społeczne nie odgrywają prawie żadnej roli (komunikacja między uczniami jest mocno ograniczona)
Trochę informacji o zaletach i wadach można znaleźć również w tym filmie na YouTube:
4. alternatywne formy nauczania
Oczywiście żaden nauczyciel nie musi uciekać się do nauczania frontalnego. Lekcje otwarte czy praca metodą projektu, w których nacisk kładzie się na indywidualną naukę, nie są rzadkością w wielu szkołach.
Przy całej różnorodności sposobów organizowania lekcji nie można jednak zapominać, że uczniowie powinni opanować pewne podstawowe umiejętności w pracy.
Na przykład projekty i praca w grupach są z pewnością odpowiednie do niektórych przedmiotów i do demonstrowania pewnych faktów. Szczególnie w zakresie języków obcych lub matematyki trudno jest poradzić sobie całkowicie bez nauczania frontalnego.
Mimo to niektóre szkoły, takie jak Szkoła Demokratyczna czy Szkoła Waldorfska, w ogóle nie stosują nauczania frontalnego.
Z reguły jednak to drastyczne podejście okazuje się nieprzemyślane i stanowi jedynie wyróżnik w stosunku do nauczania w szkołach powszechnych.
Według badań Fundacji Friedricha Eberta nauczanie frontalne powinno odejść do przeszłości, ponieważ nie da się w ten sposób oddać sprawiedliwości wszystkim uczniom w klasie.
Wątpliwe jest jednak, w jakim stopniu modele alternatywne są rzeczywiście lepsze od różnych możliwości nauczania frontalnego.
5. poradnik na temat sensownej integracji nauczania frontalnego
- Gudjons, Herbert (Author)