Dzieci z mutyzmem zazwyczaj dobrze lub przynajmniej w pewnym stopniu akceptowalnie komunikują się w rodzinie. Jednak gdy tylko dochodzi do kontaktów zewnętrznych, dzieci te często zamykają się całkowicie.
Oprócz rzadkiej formy mutyzmu całkowitego, w której dzieci w ogóle nie mówią, istnieje również mutyzm wybiórczy, który często mylony jest z nieśmiałością. Więcej informacji na ten temat można znaleźć w rozdziale 2.
Mutyzm u dzieci może mieć różne przyczyny, dlatego należy odpowiednio dopasować odpowiednią terapię. Ogólnie jednak istnieje wiele różnych sposobów na przerwanie milczenia.
Język jest dla nas, ludzi, środkiem komunikacji. Wpierwszych latach życia dzieci muszą nauczyć się porozumiewać i w miarę upływu czasu powtarzają coraz więcej słów, aż w późniejszym czasie tworzą pojedyncze zdania i jasne wypowiedzi.
Co się jednak dzieje, gdy po nabyciu kompetencji językowych dzieci nie chcą mówić? Co oznacza mutyzm u dzieci i w jakim stopniu terapia może pomóc odebrać dzieciom lęk przed mówieniem? W naszym poradniku przyglądamy się różnym formom mutyzmu u dzieci i wyjaśniamy, w jakim stopniu można aktywnie wspierać dziecko.
[button]Literatura specjalistyczna na temat mutyzmu[/button]
Spis treści
1. mutyzm – znaczenie tego pojęcia
Dla wielu rodziców jest to szok, gdy ich własne dzieci nagle przestają mówić. W większości przypadków komunikacja w rodzinie funkcjonuje dobrze lub przynajmniej do pewnego stopnia. Jednak gdy tylko dochodzi do kontaktów zewnętrznych, dzieci cierpiące na mutyzm często całkowicie się zamykają.
Początkowo rodzice czasami nie zauważają zaburzenia i mutyzm u małych dzieci początkowo pozostaje nieleczony. Jeśli dziecko w przedszkolu nie rozmawia z innymi dziećmi, udziela przedszkolakowi tylko kurtuazyjnych odpowiedzi lub nie udziela ich wcale, wymaga to jak najszybszej interwencji.
W tym momencie zarówno nauczyciele jak i rodzice proszeni są o obserwację zachowania dzieci wobec obcych. Jeżeli np. dzieci zamykają się w sobie, gdy tylko w domu rodziców pojawiają się goście, może to świadczyć o mutyzmie wybiórczym.
Krótkie wyjaśnienie na temat mutyzmu u dzieci można znaleźć również w tym filmie:
https://www.youtube.com/watch?v=MxIT_qXfPvE
2. rozpoznawanie mutyzmu wybiórczego u dzieci – oto objawy
Jeśli występuje mutyzm całkowity, łatwo go rozpoznać, ponieważ dzieci zawsze milczą. Jednak ta forma jest niezwykle rzadka. Znacznie częściej występuje mutyzm wybiórczy. Na pierwszy rzut oka ten rodzaj genetycznej dyspozycji można pomylić z nieśmiałością.
Nawet wielu lekarzy, zwłaszcza starszych, nie spotkało się zbyt często z terminem mutyzm, tak że rodzice muszą czasem wyraźnie na niego wskazywać.
Mutyzm selektywny ma następujące objawy:
- Nagłe mil czenie w obliczu zmiany składu osobowego
- Milczeniew szczególnych sytuacjach (w sklepie, u lekarza, na zajęciach sportowych czy w przedszkolu)
- Czasami duża potrzeba rozmowy ze znanymi osobami
- Lęk przed wyzwaniami fizycznymi, takimi jak pływanie czy jazda na rowerze
- Silna fiksacja na tym, co myślą o tobie inni
- Brak chęci bycia w centrum uwagi, zachowywanie się niepozornie
- Częściowe odrzucenie fizycznej bliskości
- W wielu przypadkach występują również silne obawy przed utratą lub zaangażowaniem
Jeśli występuje kilka lub kilkanaście z tych objawów, zachowanie to jest czymś więcej niż tylko nieśmiałością. W takim przypadku wskazana jest wizyta u psychologa dziecięcego, aby móc postawić jednoznaczną diagnozę.
3. Wczesne leczenie pozwala na prowadzenie normalnego życia.
Mutyzm wybiórczy jak i całkowity są uznanymi chorobami. Bez wczesnego leczenia w formie terapii objawy stale się pogłębiają, a osoby cierpiące stają się coraz bardziej wyizolowane społecznie.
Przezwyciężenie lub ukierunkowane przeciwdziałanie odbywa się na różnych poziomach i jest możliwe zarówno u dzieci i młodzieży, jak i u dorosłych.
Jednak im wcześniej zostanie postawiona diagnoza mutyzmu, tym łatwiej jest coś z tym zrobić. W ten sposób wielu osobom dotkniętym tym problemem można oszczędzić trudnego dzieciństwa i dorastania.
Często izolacja społeczna w przedszkolu wiąże się jeszcze z mniej poważnymi konsekwencjami. Jednak stała społeczność klasowa, a także element czasu sprawiają, że mutyzm w szkole staje się coraz bardziej udręką.
Przestroga: Nie należy próbować ukrywać występowania mutyzmu u dzieci, ale zachować otwarte podejście. Gdy tylko osoby z otoczenia dowiedzą się o zaburzeniu, mają możliwość odpowiedniej reakcji. W przeciwnym razie istnieje niebezpieczeństwo, że milczenie zostanie źle zinterpretowane jako zachowanie lekceważące, aroganckie lub głupie.
4. istnieją różne podejścia do terapii mutyzmu
Mutyzm u dzieci może mieć różne przyczyny, dlatego odpowiednia terapia musi być odpowiednio dostosowana.
W przeciwieństwie do klasycznych medycznych form terapii, w dziedzinie mutyzmu istnieje jednak wiele różnych możliwości, które mogą przerwać milczenie.
W zależności od sytuacji rodzinnej, terapia rodzinna jest przydatna do zajęcia się i rozwiązania konfliktów wewnątrzrodzinnych. Z kolei terapia behawioralna próbuje zmodyfikować wyuczone wcześniej zachowanie i zmienić je poprzez nowe wzorce zachowań.
Jest to niejako terapia konfrontacyjna krok po kroku, w której dzieci uczą się opanowywać sytuacje wywołujące lęk.
4.1 Najbardziej popularna jest terapia logopedyczna
Terapia mowy zasługuje na szczególną uwagę, ponieważ dzieci cierpiące na mutyzm często mają inne deficyty językowe. Zdarza się, że jąkają się lub mają niewyraźną wymowę, ponieważ mniej mówią, a tym samym nie uczą się poprawiać swojej wymowy. Konsekwencją tego jest zwykle coraz większy próg zahamowania przed otwartym podejściem i rozmową z innymi ludźmi.
W terapii mowy stosuje się więc ukierunkowane, logopedyczne ćwiczenia, aby powoli wprowadzać dzieci z mutyzmem do mówienia przy obcych osobach.
Odbywa się to w stałym tempie, aby każde dziecko miało okazję poczuć się pewnie w danej sytuacji, zanim pojawi się kolejny etap komunikacji.
Podczas gdy w początkowej fazie wymagane są tylko pojedyncze litery lub jednowyrazowe odpowiedzi, rozwój języka stopniowo prowadzi do tego, że dzieci wypowiadają dłuższe zdania i w końcu są w stanie przeczytać na głos książkę dla dzieci lub odebrać telefon, gdy ten niespodziewanie zadzwoni.
Uwaga: Leki tylko tłumią lęk i nie rozwiązują podstawowego problemu. W wielu przypadkach po odstawieniu leku sytuacja jest gorsza niż przed nim.
FAQ 5: Ważne pytania i odpowiedzi
Czy szkoła powinna wiedzieć?
Aby umożliwić ukierunkowane wsparcie lub zapobiec nieporozumieniom, nauczyciele powinni być poinformowani o chorobie.
Jednak ukierunkowane wyrównywanie szans nie jest absolutnie konieczne, ponieważ w przeciwnym razie odróżnienie od innych dzieci może stać się bardziej wyraźne.
Czy mutyzm można wyleczyć?
Pewna nieśmiałość pozostaje zwykle przez całe życie. Cechy mutystyczne i szczególny lęk przed używaniem języka jako środka komunikacji można jednak przezwyciężyć.
Ważne jest przy tym ukierunkowane wsparcie i terapia, która rozpoczyna się jak najwcześniej. Również jako rodzice powinni Państwo wielokrotnie zachęcać swoje dzieci do opanowania nawet tych rzekomo wywołujących lęk momentów.
Należy jednak być cierpliwym i nie wymagać zbyt wiele. Właściwe podejście to wyważone działanie, które wymaga wiele taktu.
Gdzie mogę uzyskać więcej informacji na temat mutyzmu u dzieci?
Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej stowarzyszenia Mutismus Selbsthilfe Deutschland e.V. Można tam również poszukać terapeutów w swojej okolicy lub zarejestrować się w sieci rodziców. Ten link prowadzi bezpośrednio do strony głównej.
6. Literatura fachowa na temat mutyzmu
- Schmidt-Traub, Sigrun (Author)
- Katz-Bernstein, Nitza (Author)