W większości przypadków dzieci walczą o miłość i przywiązanie rodziców. Jeśli pojawia się rodzeństwo, następuje swego rodzaju detronizacja. Pojawia się zazdrość, ponieważ teraz trzeba się dzielić uwagą.
Tak, przede wszystkim kłótnie z rodzeństwem są zdrowe w normalnym zakresie. Dzieci uczą się w ten sposób radzić sobie ze swoimi uczuciami, aby w dorosłym życiu móc dobrze radzić sobie z konfliktami.
W niektórych przypadkach zachowania rywalizacyjne są tak wyraźne, że sporów nie da się już rozwiązać. W takim przypadku sensowne jest zgłoszenie się do terapeuty, aby zapobiec szkodom następczym.
Rodzice wielodzietnych dzieci nie pragną niczego więcej niż tego, aby ich dzieci dogadywały się ze sobą. Jednak w relacjach między rodzeństwem często pojawiają się również negatywne uczucia, takie jak zazdrość, zawiść i złość. Rywalizacja między rodzeństwem może mieć różne nasilenie.
Najczęstsze przyczyny rywalizacji rodzeństwa to zazdrość i brak uwagi. Jednak jest ona również ważna, aby dziecko mogło się dobrze rozwijać, a także radzić sobie z konfliktami w dorosłym życiu. W dalszej części artykułu poznasz wskazówki, jak nie dopuścić do tego, aby rywalizacja przerodziła się w trwały spór oraz jak jako rodzice możecie sobie poradzić z tą sytuacją.
[button]Kup polecaną książkę o dynamice rodzeństwa[/button]
Spis treści
1. rywalizacja jest tym mniejsza, im większa jest różnica wieku
Rodzeństwo często ma ze sobą bardzo intymną i szczególną relację. Jednak fakt, że jednocześnie stale ze sobą rywalizują, w naturalny sposób prowadzi do częstych kłótni, które kończą się złością i łzami. Z reguły chodzi o walkę o zdobycie jak największego uczucia ze strony rodziców.
Rywalizacja między rodzeństwem zaczyna się zazwyczaj w momencie przyjścia na świat drugiego dziecka. W takiej sytuacji najstarsze dziecko musi poradzić sobie z faktem, że do rodziny dołącza maluch, który potrzebuje i najczęściej dostaje znacznie więcej czasu i uwagi, zwłaszcza w pierwszych tygodniach i miesiącach.
Z drugiej strony młodsze rodzeństwo często jest zazdrosne i zawistne wobec starszego rodzeństwa. Jest to szczególnie widoczne, gdy starszym dzieciom pozwala się na znacznie więcej i cieszą się większą swobodą.
Na konstelację rodzeństwa bardzo często cierpiąrównież tak zwane sandwich children, czyli dzieci, które mają przynajmniej jedno starsze i jedno młodsze rodzeństwo. Często zdarza się, że schodzą one na dalszy plan, ponieważ główny nacisk kładzie się na najmłodsze i najstarsze dziecko.
Stopień rywalizacji rodzeństwa zależy w dużej mierze od różnicy wieku między dziećmi. Jeśli nie dzieli ich tak duża różnica wieku, nierówne traktowanie ma znacznie większe znaczenie niż wtedy, gdy między dziećmi jest siedem lub więcej lat.
Rywalizacja rodzeństwa jest również większa, gdy dzieci są tej samej płci. Porównują się one ze sobą pod względem wyglądu, zachowania i zdolności. W tych porównaniach jedno dziecko zawsze przegrywa, więc potencjał konfliktu jest zawsze większy.
Jaki wpływ na rozwój dzieci może mieć ranking rodzeństwa można zobaczyć na tym filmie:
2. rywalizacja rodzeństwa – dlaczego jest tak ważna dla rozwoju
Jak już wspomniano, przyczyny rywalizacji rodzeństwa leżą w walce o uczucie i miłość rodziców. Należy jednak zaznaczyć, że rywalizacja rodzeństwa jest czymś zupełnie normalnym i występuje w najlepszych rodzinach. Każde dziecko musi najpierw przyzwyczaić się do nowej sytuacji, dlatego na początku potrzebna jest cierpliwość.
Dzieci, które w młodym wieku uczą się, że nie są cały czas w centrum uwagi, w dorosłym życiu łatwiej radzą sobie w społeczeństwie. Ta ciągła rywalizacja o względy rodziców ma ogromnie pozytywny wpływ na rozwój dzieci. Lepiej kontrolują one swoje emocje i potrafią bardzo dobrze radzić sobie z takimi uczuciami jak zazdrość.
Jednak postawa rodziców również odgrywa ważną rolę. Dlatego zawsze dawaj wszystkim swoim dzieciom poczucie, że nie są pominięte. Na przykład poproś starsze dziecko o pomoc, gdy chodzi o karmienie lub kąpiel dziecka. W ten sposób można wzmocnić pewność siebie starszego rodzeństwa.
Psychoanaliza zajmuje się relacjami między rodzeństwem od około 20 lat. Ponieważ bracia i siostry tworzą pierwszą grupę społeczną, relacja z nimi jest w niektórych przypadkach nawet bardziej kształtująca niż relacja z rodzicami.
Wskazówka: W książce „Geschwisterdynamik” (Dynamika rodzeństwa) psychoterapeuta dzieci i młodzieży Hans Sohni bada dynamikę tej relacji i jak wpływa ona na rozwój osobowości.
3. Wskazówki dotyczące życia codziennego
Rodzicom często bardzo trudno jestporadzić sobie z konkurencyjnością swoich dzieci. Choć z jednej strony nie chcą się angażować w konflikty, to oczywiście ich sprawą jest uporządkowanie tych problemów.
Nie faworyzowanie ani nie krzywdzenie żadnego dziecka w tej sytuacji może być bardzo trudne. Czasami należy interweniować, aby nie doszło do eskalacji sporu. Dlatego poniżej chcielibyśmy przedstawić kilka wskazówek, które pozwolą w miarę możliwości uniknąć kłótni.
3.1 Ustal jasne zasady i rytuały
Stałe rytuały i struktury zapewniają dzieciom rytm, do którego mogą się stosować w codziennym życiu. Równie ważne jest ustalenie reguł rodzinnych. Dokumentują one, jakich zasad muszą przestrzegać wszyscy członkowie rodziny.
Nie zawsze spory powstają z winy jednego dziecka. W większości przypadków w kłótnię zaangażowane jest oboje lub wszystkie dzieci. Zasadniczo kłótnie nie są niczym złym. W wielu przypadkach jest wręcz konieczna, aby przedstawić swój punkt widzenia. Kłótnia ta powinna być jednak prowadzona wyłącznie w rozsądnym tonie, przekleństwa i przemoc fizyczna powinny być surowo zabronione.
3.2 Szukanie rozmowy
Aby uniknąć konfliktów, często pomaga dzieciom rozmowa o ich złości, zmartwieniach lub lękach. Dlatego zawsze dawaj dziecku możliwość rozmowy na osobności.
Tylko wtedy, gdy każdy członek rodziny będzie mógł powiedzieć, co mu leży na sercu, doprowadzi to do harmonijnego współżycia. Ponadto możesz dać dziecku wskazówki, jak lepiej i bardziej zorientowanie na rozwiązanie reagować w konflikcie.
3.3 Zaplanuj czas dla rodziny
Oprócz spotkań i obowiązków, w codziennym życiu zawsze powinny znaleźć się chwile, kiedy cała rodzina spędza czas razem. Może to być wycieczka, wizyta w kinie lub nawet krótkie wakacje. Dzięki tym wspólnym przeżyciom wzmacniasz uczucie rodzinne, dzięki czemu relacje między sobą stają się bardziej harmonijne.
Równieważne jest jednak to, że są chwile, kiedy opiekujecie się wyłącznie jednym dzieckiem. Rodzice powinni dać swojemu dziecku kilka godzin w tygodniu, kiedy mama lub tata są tylko dla nich. Należy jednak pamiętać, aby każde dziecko otrzymało tyle samo czasu.
3.4 Nie porównuj dzieci
Największym problemem jest często porównywanie rodzeństwa do siebie. „Twój brat jest dużo lepszy z matematyki” lub „Twoja siostra w tym wieku potrafiła już sama zawiązać buty” to zdania, których nie chce usłyszeć żadne dziecko. Takie stwierdzenia prowadzą do tego, że relacje między rodzeństwem stają się jeszcze bardziej skomplikowane.
Każde dziecko jest indywidualne i powinno być odpowiednio traktowane i szanowane. To właśnie indywidualne mocne i słabe strony tworzą człowieka. W tym kontekście ważne jest, abyś aktywnie wzmacniał wiarę dziecka w siebie. Pomocne ćwiczenia można znaleźć tutaj.
4. nienawiść między rodzeństwem – gdy rywalizacja przybiera ekstremalne rozmiary
Rywalizacja rodzeństwa jako choroba
W bardzo ciężkiej postaci rywalizacja rodzeństwa zaliczana jest do dziecięcych zaburzeń emocjonalnych według ICD-10, F 93.3. Problemy nierzadko kończą się postępowaniem sądowym, sporami spadkowymi lub terapią rodzinną.
W najgorszym przypadku rywalizacja rodzeństwa degeneruje się do tego stopnia, że dzieci kończą nawet nienawidząc się wzajemnie. Jeśli problemy zaczynają się w dzieciństwie, może to wpłynąć na ich ogólny rozwój i zdrowie. Jeśli relacje między nimi są bardzo konfliktowe, może to prowadzić do deficytów w rozwoju emocjonalnym.
Jeśli konflikty stają się coraz bardziej agresywne, pogodzenie się w końcu jest praktycznie niemożliwe. W niektórych przypadkach konieczne jest leczenie w postaci terapii. Aby rozwiązać problem, zwykle konieczne jest zaangażowanie w terapię całej rodziny. Podczas indywidualnych sesji głównym celem jest poznanie dynamiki rodziny i, w najlepszym przypadku, pozytywna jej zmiana.
