Rodziny dysfunkcyjne mogą mieć bardzo różną strukturę. Dlatego nie zawsze można je rozpoznać na pierwszy rzut oka.
W niektórych konstelacjach rodzinnych zaburzone są tylko indywidualne relacje między sobą, podczas gdy w innych rodzinach wszystkie relacje wykazują problemy.
Często przyczyny leżą w przeszłości. Osoby, które doświadczyły przemocy, wykorzystywania lub uzależnień, zmagają się z konsekwencjami do końca życia.
Zgodnie z definicją, rodzina dysfunkcyjna to rodzina, w której nie występuje rzeczywista funkcja. Co jednak kryje się za tą definicją w szczegółach?
Jakie są cechy charakterystyczne dla rodziny dysfunkcyjnej? I w jakim stopniu możliwe jest uratowanie relacji w rodzinie?
W naszym artykule przyglądamy się potrzebom między rodzicami i dziećmi oraz pokazujemy, które zachowania są destrukcyjne.
[button]Dalsze czytanie i pomoc w sprawie dysfunkcyjnych związków[/button]
Spis treści
1. rodziny dysfunkcyjne nie są rozpoznawalne na pierwszy rzut oka
Ci, którzy dorastają w rodzinie dysfunkcyjnej, niekoniecznie o tym wiedzą. Wiele dzieci, które znają tylko matkę leżącą na kanapie lub zawsze widzą ojca z butelką alkoholu w ręku, początkowo odbiera to jako normalne.
Z czasem ten obraz często się zmienia i dzieci uświadamiają sobie, że te cechy nie są klasycznie typowe dla rodzin. Istnieje jednak wiele innych form zaburzonych relacji wewnątrzrodzinnych i nierozwiązanych konfliktów, które nie tylko są trudne do rozpoznania z zewnątrz, ale czasem nawet nie są znane samym dotkniętym nimi osobom.
Częsta ignorancja, brak afirmacji lub wycofanie miłości to rzeczy, które trudno jest uchwycić. Jeśli dziecko jest często ogłaszane kozłem ofiarnym, cierpi poczucie własnej wartości i trudno jest uwolnić się od tej sytuacji.
2. cechy charakterystyczne rodzin dysfunkcyjnych
Ze względu na bardzo różne rodzaje dysfunkcji w rodzinie, w poniższych punktach można znaleźć typowe cechy, które albo występują obok siebie, albo tylko pojedynczo wskazują na dysfunkcyjne relacje wewnątrzrodzinne.
Możesz zatem potraktować te oznaki jako test sprawdzający, czy i w jakim stopniu Twoja własna sytuacja rodzinna jest normalna lub graniczna, czy też może być zaklasyfikowana jako dysfunkcyjna.
2.1 Struktura władzy – nierówne prawa i obowiązki
W zasadzie powinno być tak, że ojciec i matka są nad dziećmi w hierarchii. Jeśli jednak jeden rodzic jest ponad drugim, to zaburza to równowagę.
Klasyczny układ ról, w którym ojciec jest żywicielem rodziny, a matka gospodynią domową, może służyć jako doskonały przykład rodziny dysfunkcyjnej. Często występuje tu duża zależność, ale miłość odgrywa podrzędną rolę.
Oczywiście nie musi tak być, ale w przypadku osobowości dominujących jak i uległych może to prowadzić do poważnych zaburzeń w rodzinie.
2.2 Pozwalanie na uczucia – duży problem w rodzinach dysfunkcyjnych
Każdy człowiek zmaga się z emocjami i uczuciami. Niestety, nie wszyscy mają możliwość wyrażania swoich uczuć.
Dzięki zwrotom takim jak „Nie płacz!” lub „To nie jest takie ważne!” dzieci są zmuszane do zamykania się w sobie i dawania upustu swoim uczuciom w inny sposób lub trzymania ich w butelce.
Jeśli uczucia są ignorowane lub trzymane pod kluczem przez dłuższy czas, ma to zazwyczaj poważne konsekwencje dla zdrowia psychicznego. Silne lęki, jak również agresja i problemy z dostosowaniem się są często wynikiem tłumionych uczuć.
Uwaga: Nawet jeśli czasem trudno jest otwarcie odnieść się do punktów spornych, ignorowanie ich i udawanie, że ich nie ma, nie pomaga nikomu.
2.3 Dzieci potrzebują granic
Nawet jeśli istnieją modele edukacji, które w dużej mierze odrzucają granice dla dzieci, to znów graniczy to z odmową edukacji.
Każde dziecko powinno mieć oczywiście możliwość jak najbardziej swobodnego i nieskrępowanego rozwoju. Aby jednak było to możliwe, muszą istnieć określone bezpieczne ramy.
Dzieci muszą nauczyć się odnajdywać swoją drogę w społeczeństwie. Reguły i prawa są więc ważnym instrumentem przygotowującym dzieci do takiego życia.
Ważne jest jednak, aby odpowiednie reguły były zawsze jasno określone i nie były dowolnie zmieniane. W rodzinie dysfunkcyjnej matka i ojciec często nie zgadzają się i kłócą o interpretację samych zasad, przez co dzieci nie wiedzą, jakie zachowanie jest pożądane.
Rada: Najważniejszą zasadą w każdej formie wychowania jest porozumienie rodziców. Jeśli ta relacja się sprawdza, to nic nie stoi na przeszkodzie, by były to dobre relacje rodzic-dziecko. Niestety, prawdą jest również sytuacja odwrotna.
2.4 Fałszywe wzorce
Jeśli relacje między rodzicami nie są uporządkowane i charakteryzują się ciągłymi kłótniami lub konfliktami, nieuchronnie wpływa to na relacje rodzic – dziecko.
Przede wszystkim więc rodzice powinni pracować nad tym, aby relacje pary ze sobą funkcjonowały. Tylko wtedy rodzice będą mogli być wzorem do naśladowania dla swoich dzieci.
Nawet jeśli wielu rodziców nie zawsze zdaje sobie sprawę ze swojego zachowania, dzieci zawsze się nim kierują. Duża część rozwoju nie następuje poprzez aktywne rodzicielstwo, ale raczej poprzez obserwację.
2.5 Miłość – często obce słowo w rodzinie dysfunkcyjnej
Funkcjonująca rodzina charakteryzuje się tym, że wszystkich członków rodziny łączy miłość. Jeśli w relacji miłosnej rodziców występują problemy, może to prowadzić do zaburzeń równowagi we wszystkich relacjach wewnątrzrodzinnych.
Jednak miłość w związku dysfunkcyjnym często stawiana jest pod warunkami, które muszą być spełnione. Miłość jednak charakteryzuje się właśnie tym, że nie jest zależna od warunków.
Zarówno twój partner, jak i twoje dzieci potrzebują twojego zaufania i miłości. Zdania typu „Jeśli teraz nie posprzątasz swojego pokoju, to już cię nie kocham ” są katastrofą i pozostawiają trwały ślad w związku.
Zamiast tego wypróbuj następującą alternatywę: „Jeśli nie posprzątasz teraz swojego pokoju, nie będziemy mogli pójść na zakupy. Obawiam się, że nie będzie wtedy twojego ulubionego posiłku”.
W ten lub podobny sposób pokazujesz, że zachowanie dziecka ma swoje konsekwencje. Podobnie jednak dziecko nie dostaje poczucia, że musi najpierw zasłużyć na Twoją miłość.
2.6 Uzależnieni rodzice – dzieci nie mają prawie żadnych szans
Jeśli alkohol lub narkotyki zdominowały życie jednego lub nawet obojga rodziców, na relację z dzieckiem nie ma prawie miejsca.
Dzieci są beznadziejnie zdane na łaskę zmiennych emocji rodziców i praktycznie nie mają szansy nauczyć się czegokolwiek od swoich rodziców.
Doświadczenie dorastania w takiej rodzinie ma znaczący wpływ na ich życie. Pomoc dla dotkniętych problemem dorosłych oferuje na przykład Stowarzyszenie na rzecz Dorosłych Dzieci Alkoholików. Stronę internetową można znaleźć tutaj.
3. przyczyny dysfunkcji rodziny leżą w przeszłości
Jeśli jako rodzic zaczniesz szukać przyczyn dysfunkcyjnej rodziny, prędzej czy później zdasz sobie sprawę, że Twoje własne dzieciństwo ma znaczący wpływ na to, jak dziś postępujecie ze sobą.
Wszyscy ci, którzy dorastali w trudnych warunkach, mają tendencję do przekazywania wzorców zachowań, które kiedyś zinternalizowali. Nawet jeśli czasem stoją one w jawnej sprzeczności z ich własnymi pragnieniami i uczuciami, dzieciom z rodziny dysfunkcyjnej często trudno jest się od nich całkowicie uwolnić.
Osoby, które doświadczyły przemocy, wykorzystywania lub uzależnienia, często do końca życia zmagają się z ich konsekwencjami. Dlatego tym ważniejsze jest rozpoznanie własnych granic i szukanie pomocy.
Każda osoba, która doświadczyła przemocy fizycznej lub emocjonalnej albo musiała dorastać w próżni władzy, ma przed sobą trudne zadanie nauczenia się rozsądnego postępowania ze sobą.
Abyuwolnić się od tragicznej struktury rodziny, zerwanie kontaktu jest czasem nieuniknione, nawet jeśli może to być chwilowo bardzo bolesne.
Rada: Jeśli zauważasz u siebie tendencje rodziny dysfunkcyjnej, szukaj pomocy. Im wcześniej szuka się pomocy, tym większe prawdopodobieństwo, że strukturę rodziny można uratować poprzez terapię indywidualną lub rodzinną.
4 Dalsza literatura i pomoc dotycząca związków dysfunkcyjnych
- Forward, Susan (Author)
- Röhr, Heinz-Peter (Author)