Według Peschela istnieje taka definicja. Generalnie jednak nie ma jednolitych informacji o tym, w jakim stopniu nauczanie może być klasyfikowane jako otwarte.
W wielu szkołach nauczanie jest prowadzone w bardzo różny sposób. Istnieją jednak pewne rodzaje otwartego nauczania, które stosuje kilka szkół.
Głównym zarzutem jest to, że dzieci uczą się stosunkowo mało. Z drugiej strony, fakt, że uczniowie są zachęcani do bycia bardziej niezależnymi jest pozytywnym aspektem.
W porównaniu do nauczania frontalnego, nauczanie otwarte opiera się na swobodniejszych metodach. Istnieje jednak wiele różnych form nauczania, które twierdzą, że dają dzieciom większą swobodę w nauce.
W naszym artykule chcielibyśmy dotrzeć do sedna definicji i pokazać, jakie formy otwartego nauczania są stosowane w praktyce.
[button]Dalsze praktyczne podręczniki na ten temat[/button]
Spis treści
1. otwarte nauczanie w szkołach – więcej wolności, mniej systemu
Sztywne plany nauczania, uporządkowana rutyna dnia i dzieci uczące się czegoś ukierunkowanego w ramach określonych przedmiotów – nic z tego nie istnieje w szkołach podstawowych, które pracują całkowicie według modelu otwartego nauczania.
Jednak nie ma też jednoznacznej definicji otwartego nauczania. Wielu nauczycieli bierze przykład z Falko Peschela, twardogłowego, który uważa otwarte metody nauczania za poprawne w skrajności.
Według Peschela, otwarte nauczanie należy nazywać takim tylko wtedy, gdy jest tak skonstruowane, że uczniowie mogą się swobodnie uczyć bez ograniczeń.
Jak to może wyglądać w praktyce, można zobaczyć na tym filmie na YouTube:
W większości szkół podstawowych, które raczej odwracają się od klasycznego nauczania frontalnego, sprawy mają się jednak znacznie bardziej umiarkowanie. To prawda, że w wielu miejscach uczniowie mają możliwość podejmowania niektórych własnych decyzji i samodzielnego wyboru pewnych zadań.
Jednak całkowita rezygnacja ze zorganizowanej rutyny dnia codziennego jest w praktyce rzadkością.
2 5 wymiarów otwartego nauczania według Peschela
W celu stworzenia rozróżnienia od innych metod nauczania, pedagog stworzył przejrzystą siatkę, która umożliwia przypisanie różnym podejściom stopnia otwartości.
Konkretnie wymienia on 5 poziomów lub wymiarów otwartego nauczania. Są to:
- Otwartośćorganizacyjna: Każdy uczeń decyduje, kiedy i czego chce się uczyć.
- Otwartośćmetodyczna: Nie ma specyfikacji, w jaki sposób ma być osiągnięty określony cel nauki.
- Otwartośćmerytoryczna: To sami uczniowie decydują, który przedmiot chcieliby pogłębić i czy wolą doskonalić się w języku niemieckim, angielskim czy matematyce.
- Otwartośćspołeczna: Społeczność klasowa musi znaleźć i ustalić własne zasady dotyczące wspólnej pracy. Dotyczy to również karania osób łamiących zasady.
- Otwartość osobista: Kierunek, w jakim dzieci podążają w życiu i nauce, zależy od nich samych.
Obszar ten w swojej skrajnej formie zrównuje uczniów z nauczycielami i pozwala na nawiązanie więzi, która wykracza poza czas szkolny.
W zależności od stopnia otwartości, który można podzielić na stopnie, można tak zdefiniować otwarte nauczanie.
Wskazówka: W sporcie idee otwartego nauczania są szczególnie łatwe do wdrożenia.
3. przykłady otwartego nauczania – tak się je realizuje w praktyce
Z reguły otwarte nauczanie nie jest praktykowane w czystej postaci. Różne przykłady z różnych szkół pokazują jednak, że w niektórych obszarach nauczanie jest bardzo swobodne, w innych zaś większą uwagę przywiązuje się do porządku i dyscypliny.
Typowe dla nauczania otwartego są następujące formy nauczania:
- Praca swobodna: W tym czasie dzieci mają możliwość ćwiczenia z wykorzystaniem konkretnych materiałów. Mogą w dużej mierze podążać za własnymi zainteresowaniami. Pojawiają się jednak sugestie i podpowiedzi, które mają pomóc słabym uczniom w niektórych dziedzinach.
- Praca nad projektem: W ramach konkretnego projektu dzieci mają możliwość uzgodnienia wspólnego podejścia i wypracowania możliwych rozwiązań. Na koniec zawsze następuje wspólna refleksja.
- Discovery learning: W swojej pierwotnej formie discovery learning ogranicza się do nauk przyrodniczych. Polega na badaniu zjawisk przyrodniczych i uczeniu się poprzez obserwację, zadawanie konkretnych pytań w celu odtworzenia odpowiadających im eksperymentów. Jednak w nieco zmodyfikowanej formie discovery learning może być stosowany także w innych przedmiotach.
- Nauczanie warsztatowe: W tej formie nauczania otwartego nauczyciel tworzy kompleksowe środowisko uczenia się, aby uczniowie mogli rozwijać się w różnych kierunkach. Podstawowe planowanie jest jednak jednostronne.
- Nauczaniestacyjne: w tej formie nauczania uczniowie mogą pracować razem w grupach na poszczególnych stanowiskach. Miejsce pracy nie jest jednak stałe, ale stacja może być zawsze zmieniona, aby wszystkie dzieci mogły mieć jak najszerszy zakres doświadczeń.
- Praca z planem tygodniowym: w wielu przypadkach w ramach lekcji otwartych sporządzany jest plan tygodniowy. Dzieci mogą wykorzystać ten plan do stopniowego spełniania stawianych im wymagań.
Plan jest tak skonstruowany, że oprócz zadań obowiązkowych zawiera również różne zadania dobrowolne.
4 Krytyka nauczania otwartego
Prawie każda koncepcja pedagogiczna ma swoje zalety, ale i wady. Dokładnie tak jest w przypadku otwartego nauczania. Jeśli otwartość jest rzeczywiście praktykowana w sposób, jakiego domaga się Peschel, to krytyka rodzi pytanie, co dokładnie w tym modelu można jeszcze nazwać nauczaniem.
Przecież zawsze powinno chodzić o jak najlepsze wspieranie dzieci.
Jeśli jednak nauczyciel nie przyczynia się do pozytywnego rozwoju ucznia, stawia to pod znakiem zapytania całą kompetencję.
Ponieważ jednak nauczanie otwarte prawie nigdy nie jest stosowane w czystej formie, pozostawimy ten argument na boku.
Niemniej jednak istnieją również zalety i wady osłabionych wariantów, które dla Was zestawiliśmy:
- Dzieci mogą uczyć się we własnym tempie.
- Każde dziecko wcześnie uczy się, które obszary są dla niego ważne.
- Promowana jest samodzielność, a także stanowczość.
- Ocena (poprzez stopnie) jest prawie niemożliwa.
- Nie wszystkie dzieci odnoszą korzyści z pracy w większej grupie i mają tendencję do wycofywania się.
- Niektóre dzieci są przytłoczone, gdy prosi się je o samodzielne znalezienie pewnych zadań.
5. dalsze praktyczne podręczniki na ten temat
- Morgenthau, Lena (Author)
