W naszym poradniku opowiadamy, czym jest psychoterapeuta dziecięcy i kiedy leczenie jest konieczne. Przedstawiamy również przegląd różnych form terapii. Na koniec podpowiadamy, gdzie szukać poradnictwa i odpowiedniego terapeuty.

[button]Dla osób zainteresowanych zawodem: Więcej informacji o psychologii rozwojowej[/button]

1. psychoterapeuta dziecięcy, psycholog dziecięcy i psychiatra dziecięcy – jakie są różnice?

Kolokwialnie znacznie częściej słyszy się określenie psycholog dziecięcy niż psychoterapeuta. Często jednak oznacza to coś niewłaściwego. Zawody psychologa dziecięcego, terapeuty dziecięcego i psychiatry dziecięcego opierają się na odmiennym szkoleniu. Pola pracy po ukończeniu szkolenia również różnią się diametralnie.

1.1 Błędne przekonanie psycholog dziecięcy: Psycholog nie prowadzi terapii.

Powszechnie panującym błędnym przekonaniem jest to, że podczas terapii siedzi się naprzeciwko psychologa – tak jednak nie jest. Termin psycholog jest prawnie chroniony i określa osoby, które ukończyły studia psychologiczne. Jeśli masz dyplom z psychologii, możesz potem pracować na przykład w biznesie. Psychologowie są często zatrudniani przy rekrutacji, badaniach rynku i grup docelowych lub przy szkoleniach grupowych.

Nie ma czegoś takiego jak „psycholog dziecięcy” per se. Niemniej jednak psycholog może po studiach podstawowych ukończyć dalsze kształcenie w zakresie edukacji lub wychowania i w ten sposób uzyskać kwalifikacje do pracy z dziećmi, na przykład jako psycholog szkolny. Psycholog nie jest jednak lekarzem! Założenie, że psycholog diagnozuje i leczy jest błędne – to jest zadanie psychoterapeuty dziecięcego.

1.2 Psychoterapeuta dziecięcy zajmuje się cierpieniem psychicznym

Terapeuta dziecięcy, zwany też psychoterapeutą psychologicznym, podczas terapii rozmownej faktycznie siedzi naprzeciwko dziecka i jest odpowiedzialny za jego diagnozę i leczenie. Pomieszanie pojęć bierze się zapewne stąd, że jednym z warunków koniecznych do wykonywania zawodu terapeuty dziecięcego jest wcześniejsze ukończenie studiów psychologicznych. Po studiach podstawowych następuje dalsze szkolenie, aby zostać terapeutą dzieci i młodzieży. Może to trwać od trzech do pięciu lat, w zależności od tego, czy ktoś wybierze wersję niepełnoetatową.

Jednak nie tylko dzięki studiom psychologicznym można pracować w dziedzinie psychoterapii dzieci i młodzieży. Również studia z zakresu pedagogiki, pedagogiki społecznej lub pracy socjalnej kwalifikują kandydatów do dalszego kształcenia jako psychoterapeutów dziecięcych.

Jako terapeuta dziecięcy po pomyślnym ukończeniu szkolenia otrzymują Państwo prawo do wykonywania zawodu lekarza. Terapeuci dziecięcy mogą pracować we własnej praktyce lub również w klinikach dziecięcych, klinikach rehabilitacyjnych, ośrodkach wczesnej interwencji lub w centrach dziecięcych z dziećmi i młodzieżą w wieku od 0 do 21 lat.

Zadaniem terapeuty dziecięcego jest zajęcie się psychiką i cechami charakteru dzieci i młodzieży. Główne obszary terapii to problemy behawioralne, depresja i lęki. Stosowane są różne techniki i metody, które są indywidualnie dopasowane do dziecka. Celem jest opanowanie zaburzeń i wzmocnienie wiary dziecka w siebie.

1.3 Psychiatra dziecięcy szuka przyczyn fizycznych

Jako psychiatra dziecięcy ma się czasem najdłuższą ścieżkę szkoleniową. Szkolenie specjalistyczne można rozpocząć dopiero po 12 semestrach medycyny i zdaniu egzaminu licencyjnego. Szkolenie specjalistyczne w zakresie psychiatrii dzieci i młodzieży trwa pięć lat.

Psychiatra dziecięcy stosuje inne podejście niż psychoterapeuta dziecięcy: podczas gdy psychoterapeuta dziecięcy dąży do wyleczenia zaburzeń psychicznych, psychiatra bada pacjenta pod kątem fizycznych przyczyn problemów psychicznych. Na przykład niedoczynność tarczycy może powodować nastrój depresyjny. Psychiatra nie prowadzi terapii mówionej i tym podobnych, lecz stara się zaradzić fizycznemu i psychicznemu cierpieniu swoich małych pacjentów za pomocą leków.

2. uważnie obserwuje problemy behawioralne u dzieci

Niemal wszyscy rodzice od czasu do czasu martwią się, czy ich dzieci rozwijają się normalnie i czy problemy z zachowaniem są tylko przejściowe. Zdrowie dzieci jest priorytetem dla wszystkich rodziców. Jednak to, że dziecko w niektórych sytuacjach reaguje inaczej niż inne dzieci, nie oznacza, że jest to przypadek wymagający psychoterapii dzieci i młodzieży. Zdaniem specjalistów większość nieprawidłowości po pewnym czasie wyrasta z siebie.

Ważne jest jednak, aby uważnie obserwować dziecko i śledzić rozwój sytuacji. Zaburzenia, które utrzymują się po kilku tygodniach, powinny być potraktowane poważnie i dokładniej zbadane przez specjalistę.

Należy uważniej obserwować następujące cechy problemów behawioralnych:

• Czas trwania zaburzeń
• Częstotliwość występowania
• Intensywność
• Czynniki wyzwalające i objawy
• Ograniczenia/cierpiąca presja

Problemy behawioralne, zaburzenia motoryczne lub problemy językowe występują u około 33% dzieci w wieku przedszkolnym. Jeśli zaburzenia te nie są szczególnie nasilone, nie wymagają początkowo leczenia. Codzienne życie dzieci w wieku przedszkolnym często charakteryzuje się jeszcze myśleniem magicznym. Dzięki temu są one szczególnie kreatywne i pomysłowe.

Oczywiście są też zachowania, które zdecydowanie należy traktować poważnie od samego początku. Poważne problemy rozwojowe i zaburzenia psychiczne można lepiej wyleczyć, jeśli jak najwcześniej zostaną poddane profesjonalnemu leczeniu przez terapeutę dziecięcego. Jeśli zauważysz następujące znaki ostrzegawcze, zdecydowanie powinieneś skonsultować się z psychologiem dziecięcym i młodzieżowym:

• Autyzm
• dzieci z ciężkim ADHD
• enureza nieadekwatna do wieku
• zaburzenia mowy
• zaburzenia odżywiania
• zachowania samookaleczające
• zaburzenia lękowe i paniczne
• zaburzenia zachowania społecznego
• zaburzenia snu
• zachowania agresywne

3. metody i techniki w terapii dzieci i młodzieży

W psychoterapii dzieci psychoterapeuta zajmuje się przede wszystkim problemami behawioralnymi i zaburzeniami rozwojowymi. Oprócz terapii behawioralnej dziecka, często równolegle odbywa się poradnictwo rodzinne.

Zanim zostanie postawiona diagnoza, terapeuta dziecięcy i młodzieżowy przeprowadza najpierw pewne testy i badania. W zależności od postawionej diagnozy opracowywany jest następnie indywidualny plan leczenia. Terapia dzieci i młodzieży składa się często z wielu różnych elementów. W większości przypadków do terapii włączane jest otoczenie społeczne.

Psychoterapia dla dzieci ma zasadniczo inną strukturę niż psychoterapia dla dorosłych. W terapii dzieci należy przede wszystkim uwzględnić etap rozwojowy dziecka. Ponadto w terapii musi być uwzględnione środowisko społeczne, takie jak rodzina, przedszkole czy szkoła.

Zadania i cele terapii dziecięcej polegają na łagodzeniu, a w najlepszym przypadku na leczeniu chorób psychicznych. Dotyczy to między innymi pokonywania lęków u dzieci czy leczenia depresji u dzieci.

W zależności od obrazu klinicznego wchodzą w grę następujące metody:

• Terapia behawioralna
• Terapia rodzinna
• Terapia zabawą
• Terapia traumy
• Psychologiczna psychoterapia głębi
• Psychoterapia analityczna
• Terapie grupowe

Po wybraniu formy terapii i opracowaniu planu leczenia rozpoczyna się właściwa psychoterapia dziecka. Spotkania terapeutyczne odbywają się zazwyczaj w odstępach tygodniowych. Czasu trwania terapii nie można przewidzieć, ponieważ proces ten jest inny dla każdego dziecka.

4) pomoc w pracy z dziećmi z problemami behawioralnymi

.

Jeśli odkryjesz u swojego dziecka problemy z zachowaniem, powinieneś je najpierw obserwować. Spróbujcie najpierw sami poszukać przyczyn zachowania. Niektóre problemy można łatwo rozwiązać samemu. W niektórych przypadkach książki z zakresu psychologii dziecięcej dla rodziców mogą również pomóc Ci uporać się z problemami przy użyciu różnych metod i technik. Jednak gdy tylko zauważysz, że nie możesz dać swojemu dziecku wystarczającego wsparcia, warto zacząć szukać pomocy.

Uwaga: W niektórych przypadkach profesjonalna pomoc i wsparcie są absolutnie konieczne!

Pierwszym punktem kontaktowym jest poradnia rodzinna lub wychowawcza. W tych placówkach pracują specjaliści, którzy mogą udzielić Ci fachowej porady na temat problemów i trudności. Można tu uzyskać wskazówki i porady, jak radzić sobie z określonymi zachowaniami. Ponadto badane są przyczyny rzucających się w oczy zachowań dzieci. Dowiesz się, jakie zasady ułatwiają wspólne życie i dowiesz się, jakie zmiany są konieczne. Uzyskasz odpowiedzi na wszystkie nurtujące Cię pytania dotyczące wychowania dzieci.

Wniektórych przypadkach to doradztwo i terapia rodzinna nie wystarczą jednak do leczenia np. lęków u dzieci. W takim przypadku personel skieruje Państwa do terapeuty dziecięcego.

5 Znalezienie dobrego psychoterapeuty dziecięcego

Znalezienie odpowiedniego terapeuty dla niemowląt lub dzieci nie jest takie proste. Wybór placówek zajmujących się psychoterapią dzieci i młodzieży w Niemczech jest bardzo duży.

Aby ułatwić Państwu wybór, zapraszamy również do zapoznania się z życiorysem, doświadczeniem zawodowym i wcześniejszymi działaniami, aby uzyskać dokładniejszy obraz. Być może psycholog dziecięcy może nawet przedstawić dowody na dodatkowe szkolenia, które mają centralne znaczenie dla Państwa problemu.

Jeśli otrzymałeś rekomendację dla terapeuty dziecięcego w poradni, możesz najpierw nawiązać kontakt telefoniczny lub osobisty. Jeśli chcesz zacząć szukać terapeuty samodzielnie, warto zajrzeć do książki telefonicznej lub do internetu. Internet ma tę zaletę, że gabinety często mają swoją własną stronę internetową. Tam można uzyskać pierwszy wgląd w pomieszczenia gabinetu, zespół i przebieg terapii.

Po nawiązaniu kontaktu zostaną Państwo najpierw poproszeni o podanie kilku ważnych danych o swoim dziecku. W przypadku dzieci i młodzieży z reguły nie jest konieczne skierowanie od lekarza ogólnego lub specjalisty. Następnie zostanie wyznaczony wstępny termin konsultacji. Na tym pierwszym spotkaniu terapeuta uzyska obraz Państwa dziecka oraz jego dolegliwości psychicznych i fizycznych.

Po tym spotkaniu następują zazwyczaj dwa do trzech spotkań, podczas których przeprowadzane są różne testy. Należą do nich testy językowe, rozwojowe i testy inteligencji. Na podstawie wyników opracowuje się plan leczenia. W zależności od wieku dziecka możecie go Państwo wspólnie omówić.

Zaufanie jest podstawą udanej psychoterapii!

Ważne jest, aby relacje między Twoim dzieckiem a prowadzącym je terapeutą dziecięcym były właściwe. Według różnych badań sukces terapii zależy w znacznym stopniu od wyboru terapeuty. Jeśli zarówno Ty, jak i Twoje dziecko lubicie terapię i psychoterapeutę dziecięcego, można rozpocząć leczenie.

6 W większości przypadków koszty pokrywane są przez kasę chorych.

Wielu rodziców martwi się, jak zapłacić za terapię swoich dzieci. Jeśli tylko jest to zaburzenie psychiczne o wartości chorobowej, koszty psychoterapeuty dziecięcego pokrywa odpowiednie ubezpieczenie zdrowotne. Do tych chorób należą między innymi:

• Zaburzenia lękowe
• Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne i behawioralne
• Zaburzenia odżywiania
• Depresja
• Zaburzenia osobowości
• Problemy psychosomatyczne

Opotrzebie terapii musi zadecydować lekarz. Przed rozpoczęciem terapii należy złożyć wniosek do swojej kasy chorych o pokrycie kosztów. Dotyczy to przede wszystkim ubezpieczeń ustawowych. Dla prywatnych towarzystw ubezpieczeniowych nie ma jednolitych regulacji. Najlepiej przed rozpoczęciem terapii zapytać, czy wszystkie koszty zostaną pokryte.

To, czy koszty sesji terapii dzieci i młodzieży zostaną pokryte przez kasę chorych, zależy w dużej mierze od wybranego rodzaju terapii. Następujące rodzaje terapii są obecnie w każdym przypadku pokrywane przez ubezpieczenie zdrowotne:

• Terapia behawioralna
• psychoterapia analityczna
• Psychoterapia psychologiczna głębi
• Metody terapii neuropsychologicznej

7. dla osób zainteresowanych wykonywaniem zawodu: Dalsze informacje na temat psychologii rozwojowej